Mijn man heet Moshe. Zijn opa (Moshe Sr.) en oma (Hanna) wonen al ver voor 1948 in de Joodse Wijk van de Oude Stad van Jeruzalem. Hanna’s vader Mordechai is de hoogste Joodse officier bij de Britse politie. Hij dient op het politiebureau tegenover Christ Church. Hanna’s oudere broer Meïr moet dienen in het Britse leger.

Voordat de Britten aan de macht komen, ligt het huidige Israël binnen het Ottomaanse Rijk. Na de Eerste Wereldoorlog verdelen de geallieerden het gevallen rijk in mandaatgebieden.

De Britten krijgen een lap grond die uiteindelijk uiteen moet vallen in een Joodse staat links van de Jordaan en een Arabische staat rechts van de Jordaan. Als de Britten in 1948 hun mandaat opheffen, heeft de Joodse bevolking zijn huiswerk gedaan. Alles is klaar om zelfstandig te worden en de staat Israël wordt uitgeroepen.

Bespuugd

Uitzinnige vreugde maakt direct plaats voor strijd. Zonder aarzelen verklaart de Arabische wereld Israël de oorlog. De Jordaniërs dringen op tot aan Jeruzalem, de Joodse wijk valt. Er worden 290 Joodse burgers en 50 Haganastrijders gevangengenomen, onder wie Mordechai, Moshe en Meïr. Op het politiestation waar hij zo lang diende, wordt Mordechai vernederd door zijn voormalige Arabische collega’s die tot voor kort nog om zijn keukentafel zaten. Daarna begint een lange voetreis naar Jordanië. Onderweg worden de krijgsgevangenen en gegijzelden bespot en bespuugd.

Eenmaal in het kamp moeten ontberingen en schaarste worden doorstaan, maar binnen de kampmuren hebben de gevangen autonomie. Direct wordt er besloten dat ze hun tijd zinnig door kunnen brengen. Iedereen die iets kan, wordt leraar voor de rest. Meïr kan Engels omdat hij in het Britse leger diende, hij onderwijst het hele kamp Engelse ‘basics’. Ruim negen lange maanden zitten de Joodse gevangenen in het Jordaanse kamp. Niet iedereen keert terug.

Zwijmelden

Moshe’s voorouders keren wel terug naar Israël, hoewel zwaar getekend. Er wordt weinig gesproken over de kamptijd, op één ding na: de Joodse krijgsgevangenen en gegijzelden zwijmelden niet in een slachtofferrol, ze herpakten zich en focusten op onderwijs. Deze mentale overwinning is een kernkwaliteit van het Joodse denken. Eentje die leidde tot de bloei van Israël, en die van onze familie. Eén die ons ook door deze oorlog zal laten komen.

Onze correspondente in Israël, Jeannette Gabay-Schoonderwoerd, houdt een dagboek bij vanuit haar woonplaats Afik, in het noorden van Israël. Deel 13.