De redactie sluit dit liveblog.

Als Israël in zijn bestaan wordt bedreigd, moet Nederland bereid zijn wapenhulp te geven aan dat land. Dat zei Tweede Kamerlid Alexander Hammelburg van D66 tijdens het CIDI-verkiezingsdebat over het Midden-Oosten.

Israël kan existentieel worden bedreigd als de Libanese Hezbollah en andere extremistische bewegingen zich met de strijd gaan bemoeien, zei Hammelburg. Israël wordt al beschoten vanuit Libanon, Syrië en Jemen, voegde hij eraan toe.

Hassan Nasrallah, de leider van Hezbollah, zal zich vrijdag voor het eerst in het openbaar uitspreken over de oorlog tussen Israël en Hamas. Dan wordt mogelijk meer duidelijk welke rol het militair zeer sterke Hezbollah gaat spelen in de strijd.

Nederland kan Patriot-raketten sturen als Israël op grote schaal wordt aangevallen vanuit het buitenland, zei de D66’er tijdens het debat in de Rode Hoed in Amsterdam. Tijdens de Golfoorlog in 1991 stuurde Nederland ook Patriot-luchtafweer naar Israël.

Een escalatie van het conflict is een grote zorg van de internationale gemeenschap. Er is druk diplomatiek verkeer gaande om dit te voorkomen. Daarbij wordt vooral druk uitgeoefend op Iran, dat Hezbollah en Hamas steunt, en ook rebellen in Jemen.

Donderdag zijn 102 vrachtwagens met hulpgoederen de grens overgestoken tussen Egypte en Gaza, meldt de Palestijnse Rode Halve Maan. Dit is het hoogste aantal vrachtwagens dat op één dag de grens bij Rafah overstak, sinds hulpgoederen weer mondjesmaat worden toegelaten in de Gazastrook.

In totaal kwamen nu 374 vrachtwagens met hulpgoederen Gaza binnen sinds het uitbreken van de oorlog tussen Israël en Hamas. De trucks vervoeren voedsel, water, medicijnen en medische apparatuur. „Helaas ontbreekt brandstof, wat dringend nodig is voor elektriciteit in ziekenhuizen en voor schoon water,” meldt het Nederlandse Rode Kruis.

Voor het uitbreken van de oorlog reden er volgens de Verenigde Naties dagelijks ongeveer vijfhonderd vrachtwagens Gaza binnen. Daarvan hadden er telkens ongeveer honderd hulpmiddelen aan boord.

De 18-jarige Israëlische Ofir Engel is één van de 240 gegijzelden in de oorlog met Hamas. Recent kreeg hij versneld de Nederlandse nationaliteit. Midden-Oostenredacteur Richard Donk spreekt met Ofirs opa, Yucha Engel, over de gebeurtenissen op 7 oktober en daarna.

Lees ook

Wekenlange onzekerheid over door Hamas ontvoerde kleinzoon

De president van de Verenigde Arabische Emiraten, sjeik Mohamed bin Zayed Al Nahyan, heeft donderdag met premier Mark Rutte gesproken over de verslechterende humanitaire situatie in de Gazastrook. In het telefoongesprek hadden ze het onder meer over een mogelijk staakt-het-vuren, meldt staatspersbureau WAM. Dit als eerste stap voor het toewerken naar „een duurzame oplossing voor vrede en stabiliteit”.

Verder had de 62-jarige VAE-president het met Rutte ook over welke andere gevolgen de oorlog tussen Hamas en Israël kan hebben, zoals escalatie in de regio. Sinds 7 oktober, na de aanval van Hamas op Israël, zou het dodental aan Palestijnse zijde zijn gestegen tot 9061. Onder hen zouden 3760 kinderen zijn. Aan Israëlische zijde vielen sindsdien ruim 1400 slachtoffers.

Rutte bezocht de Verenigde Arabische Emiraten eind september. Om de betrekkingen tussen beide landen te bespreken, maar ook vanwege de samenwerking die Nederland heeft op het gebied van de energietransitie.

In de oorlog tegen de Palestijnse Hamasbeweging in de Gazastrook hebben de Israëlische strijdkrachten Gaza-Stad omsingeld, meldt een legerwoordvoerder. Israël beschouwt de stad als het centrum van de „terreurorganisatie” en wil er alle verzetshaarden uitschakelen. De opmars begon een week geleden.

Vrijwel tegelijk met de bekendmaking dat de omsingeling van Gaza is voltooid, waarschuwde de gewapende tak van Hamas dat Gaza een vloek zal worden voor de Israëliërs. Israël kan meer soldaten verwachten die „in zwarte zakken” terugkeren naar huis, dreigde een zegsman van de Al Qassam-brigades.

De Libanese militante groep Hezbollah beweert dat het gelijktijdig raketten heeft afgevuurd op negentien Israëlische posities. Ook Israëlische nooddiensten in de grensstreek met Libanon melden een spervuur aan raketten met twee gewonden tot gevolg.

Het Israëlische leger heeft aangekondigd dat het de aanvallen heeft beantwoord met raketbeschietingen op Hezbollah, waaronder militaire posten en opslagplaatsen met munitie.
Sinds de uitbraak van de oorlog op 7 oktober tussen Hamas en Israël, wordt er ook volop geschoten aan de Israëlisch-Libanese grens. Hezbollah, waarvan de EU de militaire tak als terreurgroep beschouwt, steunt Hamas in de strijd tegen Israël.

Aan de kant van Libanon kwamen bij die beschietingen inmiddels 66 mensen om het leven, van wie 48 strijders van Hezbollah. Onder de doden in Libanon is ook een journalist van persagentschap Reuters.

Aan de Israëlische zijde van de grens stierven negen mensen door de raketbeschietingen: acht soldaten en een burger.

Zestien Nederlanders hebben Gaza verlaten via de grens met Egypte, meldt minister van Buitenlandse Zaken Hanke Bruins Slot. Haar ministerie had twintig namen doorgegeven gekregen, met al die mensen is contact geweest. De zestien mensen worden eerst naar de Egyptische hoofdstad Caïro gebracht, om uiteindelijk naar Nederland te komen, aldus de demissionaire bewindsvrouw.

Voor de mensen die de grens bereiken van het gebied, waar volgens internationale organisaties een humanitaire ramp plaatsvindt sinds het uitbreken van de oorlog tussen Israël en Hamas, staan medische begeleiding, voedsel en water klaar. Het gaat om een gemengde groep, aldus de minister. Er zitten jongeren tussen, maar de oudste is boven de tachtig.

Bruins Slot benadrukt dat „alles op alles” wordt gezet om Nederlanders en andere mensen met een relatie met Nederland op de lijsten te krijgen, zodat ze in aanmerking komen om de grens over te steken. In Gaza zitten nog zeker elf Nederlanders vast. Nederland blijft op „alle partijen steeds weer druk uitoefenen” om ervoor te zorgen dat zij de Gazastrook kunnen verlaten.

Maar de bewindsvrouw wil naar eigen zeggen de verwachtingen wel temperen. „We hebben geen invloed erop wanneer mensen weer, nieuwe Nederlanders weer over de grens heen kunnen”, aldus Bruins Slot.

De Israëlische troepen bevinden zich momenteel op het hoogtepunt van de strijd en zijn al doorgedrongen tot de buitenwijken van Gaza-Stad. Dat meldt de Israëlische premier Benjamin Netanyahu op X.

Netanyahu zegt ook dat het Israëlische leger al „indrukwekkende prestaties” heeft geleverd en nog steeds „vooruitgang boekt”. Hij gaf daarbij geen verdere details en verwees niet naar specifieke operaties.

Tijdens een persbriefing zei Netanyahu ook dat hij nog geen beslissing heeft genomen over het al dan niet toelaten van brandstof tot Gaza. Hij verklaarde wel dat Israël meewerkt aan verplichte humanitaire hulp, zoals water en voedsel.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken dringt er bij de Israëlische regering op aan in te stemmen met „korte onderbrekingen” van de militaire operatie tegen Hamas in de Gazastrook. De gevechtspauzes zouden de vrijlating van gijzelaars en de distributie van humanitaire hulp mogelijk moeten maken, meldt de krant The New York Times, die zich op ingewijden baseert.

De melding komt kort voor het derde bezoek van Blinken aan Israël in een maand. De bewindsman zelf zegt vrijdag met Israël te gaan praten over „concrete stappen” om Palestijnse burgers te sparen.

Israël wijst tot nu toe elke onderbreking af om Hamas niet in de kaart te spelen. Een pauze zou de Palestijnse beweging tijd geven zich te herstellen.

De Amerikaanse president Joe Biden had een dag eerder al gezegd dat er een „pauze” nodig is in de oorlog tussen Israël en Hamas. „Een pauze betekent dat je tijd krijgt om de gevangenen eruit te krijgen”, aldus Biden, doelend op de Israëlische en buitenlandse gijzelaars die sinds 7 oktober in handen zijn van Palestijnse militanten.

Minister Blinken verklaarde vorige week dat „humanitaire pauzes moeten worden overwogen” zodat voedsel, water en medicijnen naar de Gazastrook kunnen. Ook de Europese Unie deed een dergelijke oproep.

Door de Israëlische belegering van de Palestijnse Gazastrook worden sommige medische operaties daar uitgevoerd zonder verdoving. Een vooraanstaande kinderarts in het gebied waarschuwt dat de ziekenhuizen in het afgegrendelde kustgebied binnenkort begraafplaatsen worden.

Hussam Abu Safija, hoofdkinderarts van het Kamal Adwan Ziekenhuis in het noorden van de Gazastrook, zegt: „We doen ons best, maar we hebben betere medische zorg nodig, anders zullen onze ziekenhuizen begraafplaatsen worden.”

Artsen moeten volgens hem primitieve middelen gebruiken om patiënten te verzorgen. „Sommige operaties worden zonder verdoving uitgevoerd. Om de wonden van kinderen schoon te maken, moest ik chloor gemengd met water gebruiken.” Het ziekenhuis heeft geen pijnstillers en antibiotica meer. Operaties worden uitgevoerd met lampen van mobiele telefoons.

Volgens de hulporganisatie Care moeten vrouwen in de Gazastrook steeds vaker een keizersnede ondergaan zonder verdoving. Verdovingen zijn niet beschikbaar en de ziekenhuizen zijn „volledig” overbelast, aldus een verklaring. Het gebrek aan medische zorg vergroot het risico op moeder- en kindersterfte aanzienlijk.

Premier Mark Rutte noemt het „zeer goed nieuws dat de eerste Nederlanders en hun directe familieleden via de grens met Egypte Gaza hebben kunnen verlaten”, laat hij op X weten vanuit Vietnam. Hij is daar op handelsmissie.

Hij spreekt ook zijn dank uit voor de hulp van Egypte en Qatar. Dat laatste land heeft bemiddeld bij de vrijlating van de buitenlanders uit de Palestijnse kuststrook die zwaar wordt gebombardeerd door Israël als vergelding voor de aanval van Hamas.

Rutte sprak met de leiders van de Verenigde Arabische Emiraten en Egypte over de situatie in Gaza. Er is volgens de demissionair premier meer hulp nodig. „We onderzoeken met onze internationale partners alle opties om dit mogelijk te maken.”

Demissionair minister Hanke Bruins Slot (Buitenlandse Zaken) zegt „opgelucht” te zijn om te melden dat de eerste Nederlanders samen met hun directe familie donderdag Gaza hebben verlaten. Het is niet bekend om hoeveel mensen het gaat. Daarover worden later meer details bekendgemaakt, aldus een woordvoerder van het ministerie. De Nederlanders worden door een team van het ministerie in Egypte opgevangen.

Donderdag mochten vierhonderd mensen de Rafah-grensovergang met Egypte passeren De Palestijnse grensautoriteiten publiceerden in de ochtend een lijst van mensen die Gazastrook uit konden. Op die lijst stonden ook meerdere Nederlanders. NOS meldde eerder op basis van betrokkenen dat de eerste Nederlanders de grens met Egypte hadden overgestoken. Een van hen is de 16-jarige Mohammed uit Doorn, melden NOS en Trouw. Zijn moeder overleed door bombardementen in het vluchtelingenkamp Nusairat in het midden van de Gazastrook. Volgens Palestijnse media werden die door Israël uitgevoerd.

Minister Bruins Slot zegt dat de Nederlanders vanuit Egypte zullen doorreizen naar ons land.

Een aanval op het vluchtelingenkamp Bureij in de Gazastrook heeft volgens de hulpdiensten aan ten minste vijftien mensen het leven gekost. De burgerbescherming zegt dat hun lichamen onder het puin vandaan gehaald zijn en dat er nog veel meer mensen vermist worden. Het zou gaan om een Israëlische luchtaanval.

Bureij ligt even ten zuiden van Gaza-Stad, in het midden van de Gazastrook.

Bij vuurgevechten op de Westelijke Jordaanoever zijn donderdag drie Palestijnen en een Israëliër gedood. Het geweld is daar flink toegenomen sinds Israël verwikkeld is in een oorlog met Hamas en volgens Palestijnse autoriteiten zijn op de Westoever sindsdien 132 doden gevallen.

Het Palestijnse gezondheidsministerie zegt dat donderdag twee Palestijnen van 14 en 24 werden gedood tijdens een inval van Israëlische troepen in El-Bireh. Een 19-jarige kwam om tijdens een Israëlische inval in Qalqiya. Het Israëlische slachtoffer is volgens Israëlische hulpdiensten gedood toen zijn auto onder vuur werd genomen in de buurt van de nederzetting Einav.

De Israëlische krijgsmacht zegt in de Gazastrook te vechten tegen „terroristen” van Hamas, maar maakt ook jacht op vermeende terroristen op de Westelijke Jordaanoever. In het Palestijnse gebied zijn sinds 7 oktober meer dan duizend mensen opgepakt. Al voor de situatie in Gaza escaleerde deden Israëlische troepen geregeld invallen in Palestijnse steden en vluchtelingenkampen.

Ondertussen blijft het ook onrustig aan de grens met Libanon. Volgens de krant The Times of Israel werd er donderdag weer over en weer geschoten. Libanese media meldden dat twee herders zijn omgekomen bij beschietingen in het grensgebied. De militante Hezbollahbeweging, die Hamas steunt, zegt dat er sinds 7 oktober vijftig leden zijn gedood.

Israël heeft het aantal mensen dat wordt gegijzeld door Hamas naar boven bijgesteld. De krijgsmacht heeft de families van 242 mensen geïnformeerd dat hun familielid nog steeds door de militante beweging in de Gazastrook wordt vastgehouden. Dat getal is exclusief de mensen die al eerder zijn vrijgelaten of gered, schrijft de Israëlische krant The Times of Israel.

Het aantal gijzelaars is vaak bijgesteld en volgens de krijgsmacht zou dat weer kunnen gebeuren. Er zijn nog steeds mensen vermist van wie onduidelijk is wat er op 7 oktober met hen is gebeurd.

Eerder liet Hamas vier gijzelaars vrij en Israël meldde een militair te hebben bevrijd. Hamas heeft ook gezegd dat er gijzelaars zijn omgekomen door de Israëlische bombardementen op de Gazastrook.

Lees ook

Familieleden en vrienden Israëlische gijzelaars vertellen over drama van 7 oktober

Zo’n 7000 mensen uit ruim zestig landen willen vanuit Gaza de grens oversteken naar Egypte, meldt het Egyptische ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat heeft diplomaten van die landen uitgenodigd om ze te informeren over de procedures, bijvoorbeeld rond de papieren die mensen voor een grensoversteek nodig hebben.

De mensen die Egypte zal helpen evacueren hebben een buitenlands paspoort en deels een dubbele nationaliteit. Of er nog meer mensen met een buitenlands paspoort in Gaza verblijven is niet duidelijk.

Woensdag ging de grens met Egypte voor het eerst open, en konden honderden mensen Gaza via Rafah verlaten. Naar verwachting gaat de grens deze donderdag opnieuw open om vergelijkbare aantallen mensen door te laten.

Woensdag werden ook ernstig gewonde Palestijnen doorgelaten voor behandeling in Egypte. Ook werden opnieuw 55 trucks met hulpgoederen doorgelaten die juist vanuit Egypte naar Gaza reden.

De Palestijnse grensautoriteiten hebben opnieuw een lijst gepubliceerd van mensen die deze donderdag weg zouden kunnen uit de Gazastrook. Het gaat vooral om buitenlanders en mensen met een dubbele nationaliteit. Onder het kopje Nederland staan twintig namen op de lijst.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag kan niets over de lijst zeggen en ook niet over de namen die erop staan. Een woordvoerder verwacht later op de dag meer informatie te kunnen geven. „We zijn bekend met mediaberichten over personen die vandaag de grens over zouden kunnen. Om veiligheidsredenen delen we geen operationele informatie totdat mensen veilig Gaza hebben kunnen verlaten”, laat hij weten.

Hij geeft aan dat Buitenlandse Zaken in contact staat met de Nederlanders en mensen met geldig verblijf in Nederland die vastzitten in Gaza, en hun directe familieleden. „De ambassade in Egypte heeft een team klaar staan om deze groep op te vangen en bij te staan als zij eenmaal de grens zijn overgestoken.”

De Palestijnse grensautoriteiten meldden dat gegadigden zich om 06.00 uur Nederlandse tijd zouden moeten melden bij Rafah, de grensovergang tussen Gaza en Egypte. Of dat al is gebeurd, is nog niet duidelijk.

Woensdag konden al honderden mensen met een buitenlands of dubbel paspoort de grens met Egypte oversteken. Onder hen waren geen Nederlanders.

Israël zegt dat troepen afgelopen nacht „tientallen terroristen” van Hamas hebben gedood bij operaties in de Gazastrook, schrijft de krant The Times of Israel. In een verklaring spreekt de Israëlische krijgsmacht van „aanhoudende gevechten” waarbij tanks, artillerie en raketten zijn ingezet.

Ook Hamas zou raketten hebben ingezet, explosieven hebben laten afgaan en granaten hebben gegooid. Israël is sinds vrijdagavond permanent met troepen aanwezig in de Gazastrook, waar het geregeld tot confrontaties komt met Hamasstrijders. Ook de bombardementen die al drie weken aan de gang waren gaan nog door.

Israël zegt niets over verliezen aan de eigen kant tijdens de gevechten van afgelopen nacht.

Volgens Artsen Zonder Grenzen (AzG) zitten er nog steeds ruim 20.000 gewonden vast in de Palestijnse Gazastrook, ondanks de eerste evacuaties van buitenlandse paspoorthouders en zwaargewonde Palestijnen over de grens met Egypte.

AzG meldde woensdag de evacuaties van „een aantal ernstig gewonde” mensen uit de Gazastrook. Ook alle 22 internationale medewerkers van de hulporganisatie mochten het gebied verlaten. „Er zijn echter nog steeds ruim 20.000 gewonden in Gaza met beperkte toegang tot gezondheidszorg als gevolg van de belegering”, aldus AzG.

Een nieuwe groep internationale AzG-medewerkers, met een gespecialiseerd medisch team, staat klaar om Gaza binnen te gaan zodra de situatie dat toelaat. Palestijnse AzG-medewerkers zijn nog steeds aan het werk in de Gazastrook.

De hulporganisatie riep ook op tot de evacuatie van een groter aantal mensen, tot een staakt-het-vuren en tot het toelaten van meer cruciale hulp. „Degenen die Gaza willen verlaten, moeten dat onmiddellijk kunnen doen. Ze moeten ook het recht krijgen om terug te keren.”

De Amerikaanse president Joe Biden heeft woensdag gezegd dat er een „pauze” nodig is in de oorlog tussen Israël en Hamas, melden diverse Amerikaanse media. „Ik denk dat we een pauze nodig hebben”, zei Biden tijdens een campagnereceptie in de midden-westelijke staat Minnesota, nadat hij was onderbroken door een demonstrant die opriep tot een staakt-het-vuren in Gaza. Gevraagd om een toelichting zei hij: „Een pauze betekent dat je tijd krijgt om de gevangenen eruit te krijgen.”

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken verklaarde vorige week dat „humanitaire pauzes moeten worden overwogen”, zodat essentiële hulp als voedsel, water en medicijnen Gaza kan binnenstromen. Ook de Europese Unie deed vorige week een dergelijke oproep. Biden had het woensdag echter nadrukkelijk over een pauze om te kunnen onderhandelen over de 243 gijzelaars die sinds 7 oktober in handen zijn van Palestijnse militanten.

Activisten van de politieke partij BIJ1 hebben de omstreden leus ”From the river to the sea, Palestine will be free” geprojecteerd op het Mauritshuis in Den Haag, naast het Torentje van premier Rutte. Volgens een woordvoerder gebeurde dat in de nacht van maandag op dinsdag en was de tekst ongeveer een half uur te zien. Pas nu de partij de actie deelt op sociale media komen er reacties. Veel mensen vinden de leus antisemitisch. Het Centraal Joods Overleg is „verbijsterd” en roept de politiek op “zich in de meest sterke bewoordingen” uit te spreken tegen de projectie.

D66-Kamerlid Alexander Hammelburg wijst erop dat de slogan door velen opgevat wordt als een oproep tot vernietiging van de staat Israël en zijn Joodse inwoners. Hij vindt het bedreigend en onnodig. Volgens BIJ1 is het juist een roep om gelijke rechten voor Palestijnen. Het recht van Palestijnen en hun bondgenoten om op te komen voor die rechten staat steeds meer onder druk, schrijft de partij op X.

Kamervoorzitter Bergkamp heeft de leus in de ban gedaan vanwege de antisemitische lading. Ze ontnam BIJ1-Kamerlid Sylvana Simons het woord toen die de slogan in de plenaire zaal wilde uitspreken.

Vorige maand werd een man veroordeeld tot twee maanden gevangenisstraf voor het projecteren van een antisemitische leus op het Anne Frankhuis in Amsterdam.

In de eerste stroom geëvacueerden uit de Palestijnse Gazastrook bevonden zich ook alle 22 internationale medewerkers van Artsen zonder Grenzen (AzG), meldt de internationale hulporganisatie. Zij zaten sinds 7 oktober vast in de door Israël belegerde Gazastrook en zijn succesvol de grens met Egypte overgestoken via de grensovergang Rafah.

Wat Israël betreft moet Hamas „sterven of zich onvoorwaardelijk overgeven”. „Er is geen derde optie”, heeft de Israëlische minister van Defensie Yoav Gallant gezegd tijdens een persconferentie.

Geen Nederlanders hebben Gaza kunnen verlaten via de woensdag geopende grens met Egypte, meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken. In de afgelopen tijd is met 27 mensen in Gaza contact geweest.

Dinsdag doken er berichten op van de mogelijke opening van de grens bij Rafah. Het ministerie van Buitenlandse Zaken informeerde hierop de 27 mensen en hun directe familieleden.
Woensdag kwam via bronnen bij de Egyptische veiligheidsdiensten naar buiten dat meer dan driehonderd mensen met een buitenlands paspoort vanuit de Gazastrook de grens met Egypte konden oversteken. „Helaas zaten vandaag geen Nederlanders of personen met een geldig verblijf voor Nederland en hun kerngezinnen onder de eerste groep mensen die Gaza kon verlaten”, aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken.

De Verenigde Naties reageren opgetogen dat een eerste groep burgers de belegerde Gazastrook heeft kunnen verlaten. De VN-vredesgezant voor het Midden-Oosten, Tor Wennesland, spreekt op X over een belangrijke stap in de goede richting, „waar we op moeten voortbouwen.”

De honderden mensen die naar Egypte werden geëvacueerd, zaten vast sinds het begin van de oorlog tussen de Hamasbeweging en Israël ruim drie weken geleden. Ze konden weg door de grensovergang Rafah en werden aan Egyptische kant opnieuw gecontroleerd.

De deal tussen Egypte, Israël en Hamas, waarbij Qatar bemiddelde, regelt het vertrek van ruim 500 buitenlanders en ongeveer 90 zwaargewonden. Hoeveel mensen al zijn geëvacueerd, bleef onduidelijk. Er is sprake van 285, 320 en mogelijk 335 personen met een buitenlands paspoort of met een dubbele nationaliteit, onder wie Fransen en Italianen. Bij de gewonden gaat het om Palestijnen. Van hen zou praktisch iedereen inmiddels per ambulance in Egypte zijn gebracht.

Topfunctionaris Martin Griffiths van de Verenigde Naties heeft kritiek op de aanvallen op het vluchtelingenkamp Jabalia. „Dit is zomaar de laatste gruweldaad die de bevolking in Gaza ten deel valt, waar de gevechten een nog angstaanjagendere fase ingaan met steeds vreselijkere humanitaire consequenties”, schrijft hij na een bezoek aan de regio. Volgens het hoofd van de humanitaire VN-organisatie OCHA zullen de Hamas-aanvallen van 7 oktober „en de nasleep onuitwisbare littekens op de levens van miljoenen” achterlaten.

Griffiths veroordeelt de moorden en gijzelingen van 7 oktober, maar komt vooral ook op voor de Palestijnen. „In Gaza verhongeren vrouwen, kinderen en mannen, ze worden getraumatiseerd en gebombardeerd tot de dood erop volgt.” Zij zijn „alle vertrouwen in de mensheid en alle hoop voor de toekomst verloren”, zegt Griffiths.

De hooggeplaatste VN-functionaris roept op tot vrijlating van de gijzelaars en humanitaire gevechtspauzes. Er moet meer hulpverlening het gebied in. „De ruim tweehonderd vrachtwagens die Gaza tot nu toe binnengetrokken zijn na moeizame onderhandelingen bieden enige verlichting, maar zijn lang niet genoeg.” Er is vooral behoefte aan water, voedsel, geneesmiddelen en brandstof. Zowel de Israëliërs als de Palestijnen moeten het humanitair recht respecteren, burgers beschermen en proberen te de-escaleren, vindt Griffiths.

Zeker 320 mensen met een buitenlands of dubbel paspoort zijn vanuit de belegerde Gazastrook de grens met Egypte overgestoken. Dat meldden bronnen bij de Egyptische veiligheidsdiensten en een Palestijnse functionaris aan persbureau Reuters. De Egyptische Rode Halve Maan spreekt tegenover het persbureau dpa van 285 mensen. Het gaat om de eerste groep die geëvacueerd kon worden sinds het uitbreken van de oorlog tussen Israël en de Hamasbeweging op 7 oktober.

De Rafah-grensovergang ging alleen open voor buitenlanders en Palestijnen met een dubbel paspoort die op een lijst stonden. Zij moesten eerst nog veiligheidscontroles ondergaan. Er zijn ook gewonden geëvacueerd die in Egypte behandeld worden.

Er mogen volgens een lijst van de Gazaanse grensautoriteiten ongeveer vijfhonderd mensen de grens over. De komende dagen worden meer evacuaties verwacht. Volgens de Arabische nieuwszender Al Jazeera hebben zich grote groepen mensen verzameld aan de Palestijnse zijde van de grensovergang.

In het vluchtelingenkamp Jabalia zijn woensdag opnieuw „tientallen” slachtoffers gevallen bij bombardementen, melden de autoriteiten in Gaza. Het door Hamas gecontroleerde ministerie van Volksgezondheid spreekt van zowel doden als gewonden, al is niet duidelijk hoeveel. Een dag eerder vielen in hetzelfde kamp al tientallen doden.

De aanval van dinsdag was het werk van de Israëlische krijgsmacht. Een woordvoerder zei dat zich in het kamp Hamasstrijders bevonden. Naast de autoriteiten in Gaza meldden dinsdag ook journalisten en een ziekenhuis in de buurt tientallen doden. De slachtofferaantallen van de aanval van woensdag zijn nog niet onafhankelijk bevestigd.

De buitenlandchef van de Europese Unie is „geschokt” door de bloedige gevolgen van de Israëlische luchtaanval op vluchtelingenkamp Jabalia in de Palestijnse Gazastrook. Josep Borrell wijst er nogmaals op dat Israël verplicht is om burgers te ontzien.

Het grootste vluchtelingenkamp in Gaza werd dinsdag getroffen door een Israëlisch bombardement. Israël zegt zo een Hamas-commandant te hebben uitgeschakeld, maar er vielen volgens het Hamas-bestuur in de dichtbevolkte kuststrook ook een vijftigtal andere doden en zo’n 150 gewonden.

„Het recht op zelfverdediging moet altijd in balans worden gebracht met de verplichting om burgers zoveel mogelijk te sparen”, zegt Borrell op X. Israël is ook steeds door de Verenigde Naties voorgehouden dat „het internationaal humanitair recht niet selectief kan worden toegepast”. Dat geldt bijvoorbeeld voor de plicht om strijders te onderscheiden van burgers, niet onevenredig hard op te treden en schade aan burgerdoelen zoveel mogelijk te beperken, onderstreept Borrell.

Een door Artsen Zonder Grenzen (AZG) gesteund ziekenhuis in de Palestijnse Gazastrook heeft noodgedwongen moeten sluiten door een tekort aan brandstof en door een reeks aanvallen. Het is het enige openbare ziekenhuis voor kankerpatiënten in Gaza, en nu loopt het leven van tientallen kankerpatiënten ernstig gevaar, meldt AZG.

Het zogenoemde Turks-Palestijnse Vriendschapshospitaal werd onlangs mogelijk door een projectiel getroffen, waardoor de derde verdieping van het gebouw ernstige schade opliep. Er raakten geen patiënten gewond omdat zij op de begane grond aan het schuilen waren.

De Israëlische autoriteiten blijven verhinderen dat er brandstof Gaza binnenkomt, die noodzakelijk is voor de energievoorziening van ziekenhuizen. Bovendien worden ziekenhuizen en andere gezondheidsinstellingen aangevallen, aldus AZG. De organisatie herhaalt de oproep ervoor te zorgen dat medische faciliteiten, inclusief personeel en patiënten, worden beschermd, wat een verplichting is volgens het internationaal humanitair recht.

Jordanië trekt uit protest tegen de oorlog in de Gazastrook onmiddellijk zijn ambassadeur uit Israël terug. Bovendien is de Israëlische ambassadeur voorlopig niet meer welkom in Amman, waar hij aan het begin van de oorlog vertrok vanwege veiligheidsredenen.

De ambassadeurs op beide plekken kunnen weer terugkeren als Israël zijn oorlog in Gaza heeft beëindigd, staat in een verklaring van het Jordaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Jordanië veroordeelt de oorlog „die onschuldige mensen doodt” en die leidt tot „een ongekende humanitaire catastrofe”. Het land wil dat Israël de Palestijnen niet weerhoudt van hun recht op „voedsel, water, medicijnen en hun recht op een veilig en stabiel leven.”

Jordanië is als buurland van Israël en de Westelijke Jordaanoever nauw betrokken bij de situatie voor de Palestijnen. Een groot deel van de bevolking in Jordanië is Palestijns of van Palestijnse komaf. De koning spreekt zich vaak fel uit tegen het Israëlische beleid. Hij heeft de voorbije weken gesproken over vermeende Israëlische oorlogsmisdaden en over de noodzaak van een eigen Palestijnse staat.

De gijzeling van zo velen op 7 oktober 2023 rijt een oude wond open. Onze familie heeft namelijk een historie met gijzeling, eentje die getuigt van zowel trauma als overwinning, schrijft Jeannette Gabay-Schoonderwoerd in haar dagboek uit Israël.

Lees ook

Gijzeling, trauma en overwinning

Hamasleider Ismail Haniyeh zegt dat de „slachtpartij” in Gaza moet stoppen, willen pogingen tot bemiddeling zin hebben. Volgens hem gaan de Israëlische gijzelaars die Hamas vasthoudt in Gaza gebukt onder hetzelfde geweld met „dood en verwoesting” tot gevolg als de Palestijnen in het gebied.

Haniyeh deed zijn uitspraken in een opgenomen videoboodschap. Hij roept mensen daarin ook op om te blijven protesteren tegen de oorlog, vooral in het Westen. Hij geeft daarin ook de Israëlische premier Benjamin Netanyahu de schuld van het geweld.

De eerste mensen die de Gazastrook mochten verlaten zijn aangekomen aan de Egyptische kant van de grens. De Rafah-grensovergang ging woensdagochtend voor het eerst open voor buitenlanders en mensen met een dubbel paspoort die op een lijst stonden. Om de grens over te gaan moesten zij eerst nog veiligheidscontroles ondergaan.

Er mogen volgens de lijst van de Gazaanse grensautoriteiten ongeveer vijfhonderd mensen de grens over, maar volgens Al Jazeera hebben veel meer mensen zich verzameld aan de Palestijnse zijde van de grensovergang. Zij willen ook naar Egypte. De BBC schrijft dat er mogelijk ook de komende dagen vijfhonderd mensen per dag naar Egypte kunnen reizen.

Naast de buitenlanders mogen ook tachtig of negentig ernstig gewonde mensen naar Egypte. Ze worden met ambulances over de grens gebracht. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) prijst Egypte voor de beslissing om die kwetsbare groep op te vangen, schrijft de Israëlische krant Haaretz. Al moet dat succes niet de aandacht afleiden van de grote zorg die de duizenden patiënten nog nodig hebben die Gaza niet kunnen verlaten, stelt WHO-chef Tedros Adhanom Ghebreyesus.

Russische rechtbanken hebben vijftien anti-Israël-betogers veroordeeld tot korte celstraffen om de bestorming van een vliegveld in de zuidelijke regio Dagestan. Zij moeten tussen de twee en tien dagen de gevangenis in, aldus persbureau TASS. Twee anderen zijn veroordeeld tot werkstraffen van zestig uur.

Honderden demonstranten betraden zondag de landingsbaan van het vliegveld Machatsjkala, kort nadat daar een toestel uit Israël was gearriveerd. De betogers, voornamelijk jonge mannen, hadden Palestijnse vlaggen bij zich en riepen onder meer „Allahu Akbar” (God is de grootste). Dagestan is een overwegend islamitische regio.

Meer dan tachtig mensen zijn opgepakt na de bestorming, waarbij enkele tientallen demonstranten en agenten gewond raakten. De Israëlische ambassadeur in Rusland heeft tegen persbureau RIA Novosti gezegd dat Israëlische burgers ongedeerd zijn gebleven.

Gouverneur Sergej Melikov van Dagestan sprak van een „grove overtreding van de wet” en een „mes in de rug” van Dagestaanse militairen die in Oekraïne vechten. President Vladimir Poetin stelt dat Oekraïne en het Westen achter de bestorming zitten en proberen onrust te creëren in Rusland. Kyiv ontkent alle betrokkenheid.

Het is op dit moment onduidelijk wanneer de grensovergang van Rafah naar Egypte opengaat voor Nederlanders en personen met geldig verblijf in Nederland die op dit moment vastzitten in Gaza en hun directe familieleden. Dat meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken woensdagmiddag.

„Zodra de grensovergang opengaat voor deze groep laten wij hen dit direct weten”, meldt het ministerie, dat ook adviseert niet naar de grens te reizen zonder bericht. „Zodra de grens opengaat, staat een team van de ambassade in Egypte klaar om Nederlanders en personen met geldig verblijf in Nederland en hun kerngezinsleden op te vangen en bij te staan.”

Op dit moment is de grensovergang van Rafah naar Egypte open voor gewonden en/of buitenlanders in Gaza, geeft het ministerie verder aan. Buitenlandse Zaken meldt verder om veiligheidsredenen geen operationele informatie te delen „totdat Nederlanders en personen met geldig verblijf in Nederland en hun kerngezinsleden veilig Gaza hebben verlaten”.

Eerder woensdag ging er een lijst rond met daarop onder meer namen van mensen die de grens mogen oversteken. Het gaat om een lijst van de grensautoriteiten van Gaza, die ook is gedeeld door Al Jazeera. Bij geen van de mensen op die lijst staat dat zij de Nederlandse nationaliteit hebben.

Op vragen over wat de mededeling van Buitenlandse Zaken precies betekent, en of dit betekent dat deze groep mensen inderdaad niet op de lijst staat en dus nog niet de grens over mogen, antwoordt een woordvoerder dat dit moeilijk te beantwoorden is, omdat het ministerie nu niet op operationele informatie in kan gaan. „We hopen in elk geval dat ze snel de grens over kunnen.”

Het dodental in de Gazastrook is volgens het gezondheidsministerie daar opgelopen tot 8796 sinds de oorlog is uitgebroken op 7 oktober. Dat zijn 271 doden meer dan een dag eerder. Onder de slachtoffers zouden 3648 kinderen zijn.

Dinsdag kwamen volgens de autoriteiten vijftig mensen om door een bombardement op een vluchtelingenkamp in Jabalia. Ook woensdag werd die plek weer getroffen door een luchtaanval. Volgens Hamas is het nog moeilijk te zeggen hoeveel slachtoffers er zijn en worden er nog mensen gezocht onder het puin, bericht Al Jazeera.

Het demissionaire kabinet moet onderzoeken of een Nederlands marineschip kan helpen bij het verlichten van de humanitaire nood in de Gazastrook zodra er een humanitaire pauze komt. Dat zei Caspar Veldkamp van Nieuw Sociaal Contract (NSC) in het radioprogramma Sven op 1.

Frankrijk stuurt een marineschip om de ziekenhuizen in de Gazastrook te ondersteunen, meldde de Franse president Emmanuel Macron vorige week. Het dichtbevolkte Gaza met ruim twee miljoen inwoners wordt sinds de aanval van de Palestijnse terroristische beweging Hamas op Israël zwaar gebombardeerd. Daarbij vallen veel doden en gewonden.

„Wij hebben ook amfibische transportschepen bij de marine, de Johan de Witt en de Rotterdam. Laten we nou eens kijken of een van die schepen beschikbaar kan worden gemaakt. Laten we eens bekijken of dat militair mogelijk is”, zei Veldkamp die van 2011 tot 2015 de Nederlandse ambassadeur in Tel Aviv was.

Het internet- en telecommunicatienetwerk in de Gazastrook lijkt langzaam weer te werken. De Palestijnse provider Jawwal meldt dat de verbindingen weer hersteld worden, berichten nieuwszender Al Jazeera en de Israëlische krant Haaretz.

Ook de VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen (UNRWA) zegt dat er weer contact is met de teams in de Gazastrook. „Ik heb net weer een klein teken van leven gekregen van onze collega’s in Gaza, wat een opluchting is”, liet woordvoerder Julietta Touma weten aan Al Jazeera.

Ze verloor tien familieleden bij de aanval van Hamas op 7 oktober. Haar neef Itai zit nog vast in de Gazastrook. Ofir Weinberg: „Ik heb altijd te horen gekregen dat de Holocaust nooit meer zou gebeuren. Maar de haat en het geweld tegen Joden zullen niet stoppen.”

Lees ook

Familieleden en vrienden Israëlische gijzelaars vertellen over drama van 7 oktober

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu belooft een overwinning in de oorlog met Hamas in de Gazastrook, maar erkent dat de strijd de krijgsmacht ook soldaten kost. „We hebben zoveel belangrijke successen, maar ook pijnlijke verliezen” zei Netanyahu in een toespraak nadat bevestigd werd dat dinsdag elf Israëlische soldaten waren omgekomen bij de gevechten in Gaza.

In totaal zijn 326 militairen gedood. Maar dat weerhoudt de troepen er volgens Netanyahu niet van om te blijven vechten tegen Hamas. „We gaan door tot de overwinning.”

Zeker vier Palestijnen zijn gedood bij nieuwe Israëlische invallen op de Westelijke Jordaanoever, melden lokale gezondheidsfunctionarissen. Het geweld in het door Israël bezette gebied is sinds de oorlog tussen Israël en Hamas opgelaaid en heeft meer dan 120 Palestijnen het leven gekost.

Het ministerie van Gezondheid meldt drie doden bij een inval in de noordelijke stad Jenin. Een vierde persoon werd doodgeschoten in Tulkarem, ook in het noorden. In de laatste weken zijn relatief veel Palestijnen overleden bij botsingen met Israëlische militairen en kolonisten. Dit jaar zijn volgens de lokale autoriteiten in het gebied meer dan 330 Palestijnen om het leven gekomen.

Ook de eerste gewonden hebben de Gazastrook verlaten en worden naar Egypte gebracht. Eerder konden al buitenlanders gebruikmaken van de grensovergang bij Rafah en nu rijden ambulances met gewonden de grens over.

Het gaat om ongeveer tachtig of negentig ernstig gewonden, berichtten internationale persbureaus. De ziekenhuizen in Gaza liggen overvol sinds de oorlog op 7 oktober uitbrak en het gebied gebombardeerd wordt door Israël. Bovendien zijn er tekorten aan medische hulpmiddelen en dreigt er een tekort aan brandstof om de ziekenhuizen draaiende te houden.
Naast de gewonden zouden zo’n vierhonderd buitenlanders en mensen met een dubbele nationaliteit de Gazastrook mogen verlaten.

Demissionair minister Hanke Bruins Slot (Buitenlandse Zaken) noemt het goed nieuws dat de eerste gewonden en buitenlandse burgers Gaza kunnen verlaten via Egypte. „We staan hierover in nauw contact met de Nederlanders in Gaza en hun directe familieleden”, meldt ze op X. Een team van het ministerie van Buitenlandse Zaken staat volgens Bruins Slot klaar om Nederlanders uit Gaza op te vangen bij de grens „indien zij kunnen oversteken”, aldus de bewindsvrouw.

Ondertussen gaat er een lijst rond met daarop onder meer namen van mensen die de grens mogen oversteken. Het gaat om een lijst van de grensautoriteiten van Gaza, die ook is gedeeld door Al Jazeera. Bij geen van de mensen op die lijst staat dat zij de Nederlandse nationaliteit hebben. Of dit betekent dat geen van de 27 Nederlanders in Gaza woensdag de grens naar Egypte kunnen oversteken is onduidelijk. Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken kon daarover nog geen opheldering geven.

Dinsdagavond meldde het ministerie van Buitenlandse Zaken de Nederlanders in Gaza en hun directe familieleden te hebben geïnformeerd over berichten over een mogelijke grensopening tussen Egypte en de Gazastrook. Woensdagochtend verlieten inderdaad de eerste buitenlanders de Gazastrook. Zo’n vierhonderd buitenlanders en mensen met een dubbele nationaliteit zouden gebruik kunnen maken van de opening van de grens. Daarnaast zouden volgens persbureau AFP ongeveer negentig zieken en gewonden Gaza verlaten.

De woordvoerder van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken zei woensdagochtend nog niks aan het bericht van dinsdagavond toe te kunnen voegen.

De eerste buitenlanders hebben de Gazastrook kunnen verlaten. Ze zijn via de Rafah-grensovergang naar Egypte getrokken, meldt persbureau AFP. Zo’n vierhonderd buitenlanders en mensen met een dubbele nationaliteit zouden gebruik kunnen maken van de opening van de grens. Daarnaast mogen volgens het persbureau ongeveer negentig zieken en gewonden Gaza verlaten.

Volgens AFP hebben honderden mensen zich verzameld aan de Palestijnse kant van de grens, in de hoop over te kunnen steken naar Egypte. Er zouden mensen in rolstoelen wachten en lange rijen ambulances staan. Egyptische autoriteiten zeiden dinsdag al 81 zwaargewonde Palestijnen op te vangen zodat die behandeld kunnen worden. Nieuwszender Al Jazeera bericht ook dat de grens open is, maar zegt dat er nog geen ambulances de grens over gaan.

Tot nu toe werd de grensovergang bij Rafah alleen gebruikt om humanitaire hulp door te laten. De bevolking in de Gazastrook kon het gebied niet verlaten sinds de oorlog tussen Israël en Hamas op 7 oktober uitbrak. Volgens de autoriteiten in Gaza zijn sindsdien meer dan 8500 mensen omgekomen door Israëlische bombardementen. Onder de ongeveer 2,4 miljoen mensen in het gebied zitten paspoorthouders uit zeker 44 verschillende landen, waaronder Nederland.

Het Israëlische leger zegt tijdens de oorlog met Hamas meer dan 11.000 doelen van „terroristische organisaties” te hebben aangevallen in de Gazastrook. Bij deze aanvallen zijn volgens de strijdkrachten onder anderen Hamasleiders gedood.

Israël begon met de massale bombardementen als reactie op een verrassingsoffensief van Hamas vanuit de Gazastrook. Het leger is ook bezig met militaire operaties op de grond. De lokale autoriteiten in de Gazastrook zeggen dat door de oorlog, die op 7 oktober uitbrak, meer dan 8500 doden zijn gevallen.

Israël heeft naar Bolivia uitgehaald voor het verbreken van de diplomatieke betrekkingen om de oorlog tegen Hamas. Het ministerie van Buitenlandse Zaken beschuldigt het Zuid-Amerikaanse land van „overgave aan terrorisme en het ayatollah-regime in Iran”.

Ook stelt het ministerie in een verklaring dat „de betrekkingen tussen de landen inhoudsloos waren”. Israël en Bolivia besloten in 2020 de betrekking te hervatten, nadat die in 2009 door de toenmalige president waren verbroken om de onderdrukking in de Palestijnse gebieden.

De huidige regering in Bolivia is tegen de aanhoudende aanvallen op de Gazastrook. Deze aanvallen worden „agressief en buitenproportioneel” genoemd en zouden de „internationale vrede en veiligheid bedreigen”. Bolivia is een van de 78 landen in de wereld die Palestina als staat erkennen.

De eerste buitenlanders kunnen woensdag vanuit de Gazastrook naar Egypte reizen, zegt een Egyptische functionaris. De grensovergang bij Rafah is gedurende de oorlog tot dusver alleen beperkt open geweest voor de levering van humanitaire hulp.

De grens opent volgens een andere bron door een overeenkomst tussen Egypte, Israël en Hamas. Deze zou door Qatar zijn bemiddeld in coördinatie met de Verenigde Staten. De grens zou ook openen voor de evacuatie van gewonden in kritieke toestand. Het is niet direct duidelijk hoelang de grens open blijft en hoeveel mensen de grens mogen oversteken.

Door de oorlog tussen Israël en Hamas zitten onder anderen Nederlanders vast in de Gazastrook. Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de 27 Nederlanders en hun directe familieleden dinsdagavond geïnformeerd over de berichten over de mogelijke grensopening. Bij een oversteek worden ze in Egypte opgevangen door een team, aldus het ministerie.

Israël heeft woensdag op de Rode Zee extra raketboten ingezet om zich te verdedigen tegen luchtaanvallen uit het zuiden. De Houthi-rebellen uit Jemen hebben dinsdag een droneaanval uitgevoerd op Israël en zijn mogelijk ook verantwoordelijk voor andere aanvallen met drones en raketten.

De Israëlische krijgsmacht bracht woensdag beelden naar buiten van de maritieme versterking. Bij de badplaats Eilat, doelwit van de Jemenitische aanval dinsdag, patrouilleren oorlogsschepen uit de Saar-klasse, een serie van Israëlische snelle raketboten. Eilat is de zuidelijkste stad van Israël en ligt aan de Golf van Akaba, een tak van de Rode Zee.

Tijdens gevechtsoperaties in de Gazastrook zijn dinsdag negen Israëlische soldaten gesneuveld, aldus het Israëlische leger (IDF). Het totaal aantal gedode Israëlische troepen sinds de aanval van Hamas op 7 oktober komt daarmee op 326.

Twee andere soldaten raakten dinsdag ernstig gewond tijdens gevechten op Palestijns grondgebied, aldus het Israëlische leger.

Sinds 7 oktober zijn in de oorlog tussen Israël en Hamas al meer dan 8500 Palestijnen omgekomen, volgens Palestijnse autoriteiten. Aan Israëlische zijde vielen in diezelfde periode ruim 1400 doden.

De communicatie- en internetdiensten in de Gazastrook zijn volledig uitgevallen, meldt de Palestine Telecommunication Company, oftewel Paltel, op X. Volgens het telecombedrijf is de onderbreking veroorzaakt doordat „internationale routes die onlangs hersteld waren, opnieuw zijn afgesloten”.

Paltel is het grootste telecombedrijf in de Gazastrook.

De vorige keer dat Gaza bijna volledig verstoken was van internet- en telefoonverkeer was tussen vrijdag en zondag, en dat duurde bijna 36 uur. Israël gebruikte die afsluiting om „mogelijke oorlogsmisdaden te verdoezelen toen ze aan hun grondinvasie begonnen”, zei Marwa Fatafta van Access Now, een organisatie voor digitale burgerrechten, tegen Al Jazeera. Ze noemde het een „oorlogstactiek om de bevolking nog meer pijn te doen”.

De Amerikaanse Senaat heeft de benoeming bekrachtigd van Jack Lew als ambassadeur in Israël, melden diverse Amerikaanse media. De voormalige minister van Financiën was vorige maand al door president Joe Biden genomineerd voor de positie.

De Verenigde Staten hadden al maanden geen ambassadeur meer in Israël, nadat Tom Nides in juli de post had verlaten.

43 Republikeinen stemden tegen de benoeming van Lew. De Democraat zou vanwege zijn bijdrage aan de totstandkoming van de nucleaire deal met Iran, in 2015, geen betrouwbare gesprekspartner voor de Israëli zijn. Iran en Israël zijn aartsvijanden.

De generatoren van twee grote ziekenhuizen in de Gazastrook zijn door brandstofgebrek „slechts een paar uur verwijderd” van uitschakeling, meldt Al Jazeera op basis van het Palestijnse ministerie van Volksgezondheid. Het gaat om het al-Shifa-ziekenhuis in Gaza-Stad en het zogenoemde Indonesische Ziekenhuis in Bait Lahia.

„We roepen al onze broeders in olieproducerende landen op om dringend in te grijpen en het al-Shifa-ziekenhuis en het Indonesische Ziekenhuis te voorzien van de brandstof die nodig is om levens van zieken en gewonden te redden”, zei een woordvoeder van het ministerie.

Israël weigert nog steeds brandstof binnen te laten in de Gazastrook, naar eigen zeggen uit vrees dat de brandstof in handen komt van Hamas.

Bolivia heeft dinsdag de diplomatieke betrekkingen met Israël verbroken vanwege de aanhoudende aanvallen op de Gazastrook. Het Zuid-Amerikaanse land noemt de aanvallen „agressief en buitenproportioneel” en stelt dat ze de „internationale vrede en veiligheid bedreigen”, aldus het Boliviaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Ook riep Bolivia op tot een einde aan de aanvallen op de Gazastrook.

De verklaring werd afgegeven nadat president Luis Arce een ontmoeting had gehad met de Palestijnse ambassadeur in Bolivia. Eerder had de voormalige Boliviaanse president Evo Morales opgeroepen tot het verbreken van de betrekkingen met Israël.

Israël en Bolivia waren in 2020 overeengekomen om de diplomatieke betrekkingen te hervatten en de samenwerking uit te breiden. In 2009 had Morales, een socialist, de banden met Israël verbroken vanwege de onderdrukking van de Palestijnse bevolking in de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever.

Bolivia is een van de 78 landen in de wereld die Palestina als staat erkennen. Onder die landen bevinden zich ook Argentinië, Brazilië, China, India, Rusland, Turkije en Zuid-Afrika.
De Zuid-Amerikaanse landen Chili en Colombia maakten dinsdag bekend hun ambassadeurs in Israël terug te roepen uit protest tegen de Israëlische aanvallen op de Gazastrook.

Israëlische troepen hebben dinsdag twee Palestijnen doodgeschoten op de Westelijke Jordaanoever, melden Palestijnse autoriteiten. Een 70-jarige man werd in het gezicht geschoten tijdens een legeroperatie in de stad Tubas, ten noorden van Nablus. Zes andere mensen raakten gewond bij de inval, van wie één ernstig. In de stad Beit Ummar, ten noorden van Hebron, doodde het leger een 16-jarige jongen.

Het Israëlische leger (IDF) zegt de berichten te onderzoeken.

De IDF heeft sinds de aanvallen van Hamas op 7 oktober ruim duizend terreurverdachten, waaronder leden van de Hamasbeweging, op de Westelijke Jordaanoever opgepakt. In diezelfde periode zijn in het gebied minstens 123 Palestijnen gedood door het leger en Joodse kolonisten.

Het is onwaarschijnlijk dat de Amerikaanse president Joe Biden in november de klimaattop in Dubai, COP28, bijwoont. Dat meldt persbureau Reuters op basis van gesprekken met twee Amerikaanse functionarissen en iemand die bekend is met de planning van het evenement.

Het Witte Huis heeft nog geen formele updates van de reisplannen van Biden bekendgemaakt. De klimaattop wordt van 30 november tot 12 december gehouden in Dubai, in de Verenigde Arabische Emiraten, een grote olieproducent.

Bidens mogelijke wegblijven in Dubai heeft volgens de Reuters-bronnen drie redenen: de oorlog tussen Israël en Hamas; de aanstaande confrontatie met het door de Republikeinen gecontroleerde Huis van Afgevaardigden over federale uitgaven en de aanloop naar de campagne voor de presidentsverkiezingen, die naar verwachting in januari oplaait.

Tientallen landen zijn van plan om in Dubai overeen te komen dat de wereld geleidelijk een einde maakt aan de CO2-uitstoot door het gebruik van steenkool, olie en gas. Een dergelijk akkoord zou Biden in eigen land veel steun onder jonge kiezers bezorgen.

De klimaattop zou Biden ook de kans geven om met Arabische en andere wereldleiders de oorlog in Gaza te bespreken, nadat een geplande top deze maand in Jordanië werd geannuleerd. Vorig jaar behoorden de Egyptische president Abdel Fattah al-Sisi, de Jordaanse koning Abdullah II en de Franse president Emmanuel Macron tot de aanwezigen.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de 27 Nederlanders in Gaza en hun directe familieleden dinsdagavond geïnformeerd over de berichten over de mogelijke grensopening tussen Egypte en de Gazastrook. „Zoals eerder gemeld staat er in het geval van opening van de grens een team in Egypte klaar om de Nederlanders op te vangen en bij te staan.”

Omwille van de veiligheid worden niet alle details openbaar gemaakt, zo wordt geschetst.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken meldt ook in nauw contact te staan met internationale partners over de berichten. Eerder op de dag meldden bronnen aan persbureau AFP dat de grens bij Rafah woensdag open gaat voor gewonden.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken bezoekt vrijdag Israël voor ontmoetingen met leden van het Israëlische kabinet, meldt zijn ministerie. Daarna zal hij nog „andere stops maken in de regio”, aldus een woordvoerder, zondere nadere details te verstrekken.

Eerder deze maand bezocht Blinken Israël, Jordanië, Qatar, Bahrein, Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Egypte.

Het liveblog van dinsdag is hier terug te lezen.