Steeds meer jonge patiënten blijven verstoken van de geneesmiddelen die de ontwikkeling van de ziekte tegenhouden. Die blijken gewoon te duur voor de Roemeense ziekenhuizen. Bloedarmoede en ondervoeding zorgen ervoor dat het einde voor de patiëntjes extra snel komt.

De twaalf jaar oude Sorin, een van de naar schatting 5300 Roemeense kinderen met aids, krijgt sinds begin dit jaar niet langer de behandeling die zijn toestand daarvoor stabiel hield. Zijn ouders weten dat die therapie ongeveer 1300 euro per maand kost, waarvan ongeveer 920 euro aan geneesmiddelen opgaan.

„Wij hoefden die medicamenten gelukkig niet betalen,” zegt Sorins vader, die minder dan 170 euro per maand verdient. „Het is al moeilijk genoeg het fruit en de vitaminen te vinden die Sorin nodig heeft. Maar sinds begin dit jaar hebben we zijn behandeling bijna helemaal moeten stilleggen omdat er geen aids-remmers meer voorradig zijn.”

Als gevolg van die situatie is volgens de Unopa de gezondheidstoestand van veel kinderen de laatste maanden verslechterd. De Unopa is van plan het Roemeense ministerie van Volksgezondheid voor de rechter te slepen omdat het geen oplossing heeft gevonden voor de crisis. „Iemand moet betalen voor de dood van al die kinderen,” zegt Unopa-voorzitter Petrica Agape.

Adrian Streinu-Cercel, de voorzitter van de Roemeense Commissie voor de Strijd tegen HIV en aids, geeft toe dat sommige ziekenhuizen de laatste tijd met financiële problemen worstelen en daardoor hun leveranciers niet meer tijdig hebben kunnen betalen. Maar hij ontkent dat de dood van de zestig jonge aids-patiënten tussen januari en maart dit jaar daarmee verband houdt. Streinu-Cercel moet wel erkennen dat de begroting van het nationale antiaidsprogramma dit jaar minder dan 15 miljoen euro bedraagt, terwijl zeker het dubbele daarvan nodig is.

Roemenië telt ongeveer 5300 kinderen met aids en 4500 jonge HIV-dragers. Dat is meer dan de helft van het totale aantal jonge patiënten in heel West-Europa. De voorbije tien jaar zijn ook nog eens 2200 Roemeense kinderen aan de gevolgen van de ziekte gestorven. In de jaren ’80 kregen veel kinderen in de Roemeense wees- en ziekenhuizen bloedtransfusies om de gevolgen van ijzertekort of ondervoeding weg te werken - bloed was immers goedkoper dan melk, vlees, verse groenten en fruit.

Bovendien werden bij vaccinatiecampagnes in de scholen vaak geen wegwerpnaalden gebruikt. Dat was het gevolg van de grote armoede in Roemenië en het streven van de toenmalige dictator Nicolae Ceausescu om ’s lands schulden snel weg te werken.

Na de val van het communistische regime kon Roemenië de aids-epidemie onder zijn jonge bevolking gelukkig snel onder controle krijgen. Veel kinderen uit de beruchte weeshuizen werden bij gezinnen ondergebracht. Er kwam meer buitenlandse hulp, waardoor betere tests konden worden uitgevoerd op transfusiebloed en de ziekenhuizen wegwerpnaalden konden beginnen te gebruiken. Vanaf 1997 kregen de Roemeense aids-patiënten ook toegang tot de moderne geneesmiddelen, waardoor de sterftecijfers snel begonnen te zakken.

Maar de Roemeense gezondheidssector is ondergefinancierd, en ziekenhuizen komen de laatste tijd blijkbaar steeds vaker in de verleiding de dure behandeling van aids-patiënten stop te zetten om meer geld vrij te maken voor andere afdelingen. Een gemiddelde aids-patiënt slikt makkelijk voor meer dan 13.000 euro per jaar geneesmiddelen. Daarbij komen dan nog eens dure laboratoriumtests en de behandeling van secundaire infecties.

Roemeense artsen klagen dat hun regering er niet in slaagt voldoende geld vrij te maken voor de behandeling van alle aids-patiënten in het land, maar ook dat de meeste Amerikaanse en Europese geneesmiddelenfabrikanten geen prijsvermindering willen toestaan. Alleen Merck & Co heeft in maart beloofd dat Roemenië op zijn lijst van arme landen komt die twee veelgebruikte geneesmiddelen kunnen invoeren tegen bijna eentiende van de prijs die in de VS wordt betaald.