Die stelden zeventien zogeheten Duurzame Ontwikkelingsdoelen vast. Eerder waren er al de Millenniumdoelstellingen van dezelfde VN. In Nederland plakte demissionair minister van Financiën Sigrid Kaag dit jaar als thema op de Miljoenennota: Begroten voor brede welvaart. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) voegde er per ministerie allerlei cijfers aan toe.

Het draait allemaal om hetzelfde: je richten op meer dan alleen materiële welvaart, economische groei, financiën, banen en koopkracht. Tal van andere factoren komen daarbij in beeld, met als gezamenlijke noemer het bevorderen van het welzijn van mensen, nu en in de toekomst, hier en overal in de wereld.

Opvallend overigens dat tijdens de Algemene Beschouwingen in de Tweede Kamer het onderwerp als zodanig niet of nauwelijks aan bod kwam. Partijen focusten in dat debat op armoede en bestaanszekerheid, dus gewoon op de portemonnee van de burger. Het bleek weer eens dat politici vooral uit zijn op het overtuigen van de kiezer, zeker nu er verkiezingen naderen.

De welvaart in euro’s valt vrij eenvoudig te meten. Daar hebben we het bruto binnenlands product (bbp) voor, de waarde van wat we met z’n allen produceren ofwel, daaraan gelijk, de optelsom van wat we verdienen. Die hoogte zegt uiteraard lang niet alles –voor sommigen misschien zelfs weinig– over hoe gelukkig we ons voelen. Om dat te bepalen, moeten we rekening houden met een scala van overige factoren en die zijn minder makkelijk te kwantificeren. Per persoon zal het gewicht dat we aan elk ervan toekennen ook verschillen. Maar er zijn een aantal terreinen waarvan we toch wel mogen zeggen dat ze het collectief welzijn raken, zoals volksgezondheid, klimaat, onderwijs, natuur en milieu, veiligheid, infrastructuur en woningbouw.

Ondertussen vraag ik me af of het begrip brede welvaart echt iets toevoegt aan de politieke en maatschappelijke discussie. Je mag dan zo’n thema aan de Miljoenennota hangen, dat betekent niet zoiets als een trendbreuk. Al de bovengenoemde onderwerpen en die waarmee we de reeks kunnen uitbreiden, hebben immers steeds deel uitgemaakt van het politieke afwegingsproces en de besluitvorming. Geld alleen maakt niet gelukkig, dat wisten we allang. Aan ambities hangen prijskaartjes. In de politiek gaat het daarom altijd om keuzes, om de verdeling van schaarse middelen, dus om prioriteiten te stellen en te beslissen wat het zwaarst weegt.

Trouwens, al suggereert de aanduiding brede welvaart dat we met veel meer rekening houden dan met geld, uiteindelijk vormen de financiën wel een begrenzing voor de mate waarin we onze idealen kunnen verwezenlijken. De verdiencapaciteit van een land is in hoge mate bepalend voor het verwezenlijken van brede welvaart. Dan worden economische groei en koopkracht, hoe basaal ook, toch weer heel belangrijk. Welzijn is niet te koop, maar willen we de leefomstandigheden die eraan bijdragen verbeteren, dan zal eerst het daarvoor benodigde geld verdiend moeten worden.

De auteur is oud-redacteur economie van het RD.