„Niet direct overal gekozen burgemeester”
Een meerderheid in de Tweede Kamer wil niet dat de gekozen burgemeester in 2006 meteen in alle gemeenten wordt ingevoerd.
Dat blijkt uit de schriftelijke gedachtewisseling tussen Kamer en kabinet, ter voorbereiding op het debat over de gekozen burgemeester. De meeste fracties willen niet verder gaan dan burgemeestersverkiezingen in een beperkt aantal gemeenten. De VVD spreekt van „een proef”, die later eventueel kan worden uitgebreid. Het CDA heeft het over „gebrek aan draagkracht”, waardoor invoering in één keer, ook wel de ”big bang” genoemd, „moeilijk, zo niet onmogelijk is.”
PvdA-kamerlid Dubbelboer wil gemeenten in 2006 zelf laten beslissen of zij een directe verkiezing door de burgers willen of een verkiezing door de gemeenteraad. Zijn collega Boelhouwer verdedigt binnenkort in de Kamer een initiatiefwet om burgemeesters in alle gevallen door de raad te laten kiezen.
Ook de kleine partijen zijn kritisch of afwijzend over de gekozen burgemeester. Alleen D66 is uitgesproken voorstander van het wetsvoorstel van zijn partijgenoot, minister de Graaf van Bestuurlijke Vernieuwing.
Het kabinet daarentegen houdt vast aan invoering van de gekozen burgemeester in één keer, en wel in 2006.
Over de opstelling van het kabinet ontstond donderdag overigens wel onduidelijkheid. In een interview in het CDA-blad Bestuursforum vraagt premier Balkenende zich af of het wel verstandig is om de gekozen burgemeester in alle gemeenten tegelijk in te voeren. In plaatsen waar problemen zijn met de in 2002 ingevoerde dualisering zou beter gewacht kunnen worden, suggereert hij. „Je kunt kijken bij welke gemeenten de problemen met dualisering het grootst zijn. Dat zou van invloed kunnen zijn op het vraagstuk hoe je omgaat met de gekozen burgemeester.”
Na een telefoontje van minister De Graaf naar de Antillen, waar Balkenende zich momenteel bevindt, zwakte de premier zijn uitspraak af. Hij had alleen in „analytische zin” gesproken over de problemen bij de invoering van de gekozen burgemeester, zo liet hij via een woordvoerder weten.
De Graaf constateerde na zijn gesprek met Balkenende dat de premier toch „voorstander is van de gekozen burgemeester in alle gemeenten in 2006, zoals eerder door het kabinet is vastgesteld.”
Behalve in de Tweede Kamer heeft De Graaf ook in de Eerste Kamer een probleem. Daar ligt een wetsvoorstel waarmee het kabinet de burgemeestersbenoeming uit de Grondwet wil halen. Dat is volgens velen nodig om de gekozen burgemeester op een correcte wijze te kunnen invoeren. Het CDA voert in de schriftelijke gedachtewisseling over dit wetsvoorstel echter vooral argumenten aan om de benoeming niet uit de Grondwet te halen. De PvdA-fractie in de Senaat is diep verdeeld over het voorstel en dringt aan op uitstel van behandeling.