De Akademie loopt vooruit op een brief die het ministerie van Onderwijs binnenkort naar de Tweede Kamer stuurt. Wetenschapsminister Robbert Dijkgraaf kondigde de plannen al in het voorjaar aan en komende weken gaat er een nadere uitwerking naar de Kamer. Hij vindt screening „echt nodig”, aldus zijn woordvoerder.

„Het bestaande systeem, met een landelijke Leidraad voor kennisveiligheid en het Loket Kennisveiligheid waar de wetenschap voor advies terecht kan, werkt goed”, zegt de KNAW echter. Bovendien kan gevoelige kennis „ook weglekken op andere manieren dan door onderzoekers die naar Nederland komen”.

De KNAW ziet liever dat die bestaande instrumenten zoals de Leidraad en het Loket Kennisveiligheid verder worden versterkt en dat er nog meer wordt ingezet op „bewustwording en ondersteuning van onderzoekers, beleidsmedewerkers en bestuurders”.

„Onderzoekers zelf kunnen het beste bepalen waar de gevaren en gevoeligheden van het onderzoek zitten. Betrek hen dus altijd bij afwegingen over internationale samenwerkingen”, aldus het gezelschap.

„Met alleen bewustwording redden we het niet”, zegt Dijkgraaf echter via zijn zegsman. „Samen met kennisinstellingen staan we als overheid voor de opgave te zorgen dat er geen ongewenste kennisoverdracht plaatsvindt, er geen heimelijke beïnvloeding plaatsvindt en dat onze kennis elders niet gebruikt wordt voor de schending van mensenrechten.”

De voorgenomen screening van bepaalde onderzoekers gaat deel uitmaken van een bredere aanpak. De bewindsman benadrukt wel dat „openheid en vrijheid om internationale samenwerking aan te gaan belangrijk voor de wetenschap” zijn.