Om de hoge infatie in de eurozone te bestrijden, heeft de Europese Centrale Bank de rente in de afgelopen tijd fors naar boven bijgesteld, van 0,5 procent negatief tot een recordhoogte van 4 procent.

DNB-president Klaas Knot heeft dit beleid steeds gesteund. Knot: „Dat was hard nodig, om de inflatie te bestrijden. Die bleek hardnekkig en is nog steeds te hoog.”

Het voortdurend verhogen van de rente heeft echter gevolgen voor de economie. Voor bedrijven, huishoudens en overheden is het duurder geworden om geld te lenen. Knot: „Dat is een bewuste doel van ons monetair beleid, maar er zijn wel risico’s aan verbonden. En die moeten op een goede manier worden beheerst en opgevangen.”

Een van die risico’s betreft de financiële instellingen. De hogere rente leidt tot onzekerheid over de economische groei. De Nederlandse economie bevindt zich mede daardoor inmiddels in een lichte recessie. Consumenten zullen minder snel overgaan tot het doen van grote aankopen; bedrijven lopen meer kans om in de problemen te raken. Voor banken betekent dit dat ze een groter risico lopen om hun uitstaande geld niet terug te krijgen. Banken, maar ook verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen beleggen daarnaast veel in commercieel vastgoed en dat daalt in waarde, omdat er minder vraag is naar bedrijfsgebouwen en winkelpanden.

Een groot deel van het bedrijfsleven heeft daarnaast te maken met een andere uitdaging. Nu al moeten bedrijven meer rente betalen over nieuwe leningen, maar hun lasten zullen toenemen als de bestaande kredieten aflopen. Binnen nu en twee jaar loopt meer dan de helft van de Nederlandse bedrijfsschuld af. Ondernemingen zullen dus op zoek moeten naar duurdere leningen.

Staatsschuld

Ook voor de overheid heeft de hogere rente gevolgen. Voor de steun aan bedrijven en burgers vanwege corona en de energiecrisis heeft de regering veel geld geleend. Nu meer rente moet worden betaald, drukt de schuld zwaarder op de begroting. De Nederlandse staatsschuld is relatief laag, maar komt in de komende jaren naar verwachting toch boven de 3 procent uit. Dat is in strijd met de Europese regels.