De commissaris roept de Tweede en Eerste Kamer op leiderschap te tonen en de spreidingswet aan te nemen, zodat gemeenten hun verantwoordelijkheid voor opvangplekken moeten nemen. Een tijdelijke wet voor twee jaar waarvoor hij heeft gepleit zit er helaas niet in, zegt Van Dijk. Zo’n instrument zou volgens hem beter werken „dan de brieven die we elke week krijgen”.

„Of je bent blind of je begrijpt het probleem niet”, geeft de commissaris de partijen in het parlement mee. Zij zijn volgens hem niet langer geloofwaardig als ze niet over hun eigen schaduw springen. „We blijven dit probleem houden. Ik hoop dat ze toch nog wakker worden in Den Haag.” Van Dijk vindt het „heel bijzonder hoe partijen stelling nemen”. Als voorbeeld noemt hij de BBB, die als voorwaarde voor instemming een jaarlijks maximum van 15.000 asielzoekers in de spreidingswet wil opnemen.

Landelijk vraagt staatssecretaris Van der Burg nog dit jaar om 8400 extra opvangplekken. Hij doet het grootste beroep op de drie provincies die achterblijven. Zuid-Holland zou er 1550 moeten regelen en Noord-Holland en Noord-Brabant elk 1400. Aan de overige negen provincies vraagt hij elk 450 plekken. Van der Burg dringt er in zijn brief ook op aan dat de 16.000 statushouders die nog in een asielopvang verblijven uiterlijk eind dit jaar een woning krijgen.

Het voortdurend bijstellen van aantallen en nieuwe verzoeken „op het laatste moment” wekken ergernis, reageert commissaris van de Koning in Brabant Ina Adema. „In de verschillende regio’s van Brabant zijn de gemeenten hard aan de slag. Wij zijn nu bezig zicht te krijgen op de mogelijkheden. Daarom is het niet mogelijk om voorspellingen te doen.” Zuid-Holland komt volgende week met een reactie.

Noord-Holland had inmiddels ruim 8000 plekken geregeld voor het Centraal Orgaan opvang asielzoekers, maar komt er volgens de lopende opgave nog ruim 3400 tekort, blijkt uit cijfers van de provincie. Daarnaast moeten nog ruim 2100 opvangplekken worden gevonden voor Oekraïners. Voor de huisvesting van statushouders zijn pas 929 van de 5832 gevraagde plekken gerealiseerd.

Een belteam is permanent bezig plekken te zoeken, aldus Van Dijk. Volgens hem „steken een paar gemeenten hun nek uit”. Hij wijst erop dat gemeenten zelfstandig zijn en niet kunnen worden gedwongen zonder wettelijke stok achter de deur. „Dit soort opgaven is geen vrijblijvende verantwoordelijkheid, dit moet je eerlijk verdelen.”