Het rapport is een vervolg op het onderzoek na de dood van de 12-jarige scholiere Tara in augustus 2022 aan boord van het zeilschip Risico. Op de Waddenzee brak de giek af door houtrot. Bij dodelijke ongevallen aan boord van schepen van de historische bruine vloot in 2016 en 2019 was ook sprake van houtrot.

Volgens de Onderzoeksraad is er te weinig prioriteit bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) voor toezicht op de historische vloot. Ook is de wet- en regelgeving voor onder meer de mast en tuigage beperkt en biedt ruimte „voor verschillende interpretaties”, aldus de Onderzoeksraad. Door dat gebrekkige toezicht kan de ILT niet garanderen dat de veiligheidscertificaten die keuringsbureaus afgeven ook aan de juiste kwaliteitseisen voldoen.

„Ik ben het meest geschrokken van de onmacht van de overheid om hierin stappen te zetten”, zei Chris van Dam, voorzitter van de Onderzoeksraad. In het onderzoeksrapport van 2017, naar aanleiding van een dodelijk ongeval in 2016 aan boord van de Amicitia, bleek al dat het toezicht onvoldoende was en dat is nog steeds zo. Zo is het keuren van masten en tuigage uitbesteed aan drie keuringsbureaus. „Die zijn niet goed toegerust op hun taak en spreken de schippers te weinig aan op hun verantwoordelijkheid.”

Zo zijn volgens de Onderzoeksraad niet alle keuringen van dezelfde kwaliteit. Het ontbreekt ook aan duidelijke afkeuringscriteria. „Dat biedt eigenaren de keuze voor de goedkoopste of minst strenge keuring” aldus Van Dam. Medewerkers van de Onderzoeksraad bespraken het rapport eerder deze week met nabestaanden van de twee dodelijke ongevallen in 2021. Bij hen heerste volgens voorzitter Van Dam het gevoel dat als niet alles veilig is, alle schepen aan de ketting gelegd moeten worden. „Dat adviseren wij niet”, aldus Van Dam. Het verplicht stellen van normen die zijn opgesteld door brancheorganisatie BBZ is volgens hem al een belangrijke stap richting meer veiligheid. „De oplossing ligt binnen handbereik.”