Snelheid en zorgvuldigheid zijn belangrijk, benadrukten de fractievoorzitters. Een extern bureau moet het onderzoek gaan uitvoeren. Startpunt wordt het verhaal dat de Gelderlander ruim een week geleden publiceerde. De krant schreef mede op basis van gesprekken met (oud-)werknemers van de provincie dat Berends zich schuldig heeft gemaakt aan grensoverschrijdend gedrag, zoals woede-uitbarstingen en pesterijen.

De commissaris van de Koning pleitte zelf direct voor een onafhankelijk onderzoek, dat er nu gaat komen. Berends weerspreekt de aantijgingen, maar besloot eind vorige week wel om zijn functie tijdelijk neer te leggen om ruimte te maken voor een „gedegen en onafhankelijk onderzoek naar de feiten”. Hugo de Jonge, demissionair minister van Binnenlandse Zaken, wil op korte termijn een ‘waarnemer’ benoemen die de rust moet terugbrengen op het provinciehuis in Arnhem. De Jonge heeft al iemand op het oog.

Op verzoek van de Staten openbaarde de provincie afgelopen vrijdag tientallen documenten, waaronder een uitgevoerd ‘werkbelevingsonderzoek’ onder het personeel. Al die documenten moesten een beeld schetsen van de situatie. Volgens de fractievoorzitters valt uit het gepubliceerde feitenrelaas echter niet duidelijk op te maken of sprake is van grensoverschrijdend gedrag door Berends. Het externe onderzoek moet dat gaan uitwijzen.

De Staten hopen snel een geschikt bureau te vinden. „Zo’n onderzoek is niet in een maand klaar, maar kan zich natuurlijk ook geen jaren voortslepen. Het moet snel gebeuren, maar wel zorgvuldig”, zei Daisy Vliegenthart-Goedhart van het CDA, die samen met de twee andere plaatsvervangend voorzitters van de Staten het initiatiefvoorstel heeft opgesteld. De fractievoorzitters konden daar maandag feedback op geven.

Een breed gedeelde mening is dat de deelnemers aan het onderzoek zich „vrij en veilig moeten voelen om hun mening te geven en hun gevoelens te delen”. Want anders „krijgen we de onderste steen echt niet boven”, aldus SP’er Eric van Kaathoven.