Vraagtekens Italië bij migratieplan EU
Maandag kwamen 300 migranten aan op het Italiaanse eiland Lampedusa, dinsdag nog eens 471 in de zuidelijke havenstad Brindisi. Terwijl de migratiedeal met Tunesië dreigt te mislukken, gaat de migrantenstroom naar Zuid-Italië voort. In Italië wordt sterk getwijfeld aan door de EU gepresenteerde oplossingen.
Zondag bracht Ursula von der Leyen, samen met de Italiaanse premier Giorgia Meloni, een bezoek aan het overvolle opvangcentrum op Lampedusa. De voorzitter van de Europese Commissie zegde daarbij Europese steun toe om Italië te ontlasten en presenteerde een actieplan van tien punten. Dat plan is in Italië met gemengde gevoelens ontvangen.
Meloni zelf toonde zich enthousiast, terwijl Von der Leyen volgens de oppositie slechts oude wijn in nieuwe zakken schenkt. Zo moet Italië migranten sneller identificeren, terugkeerakkoorden sluiten met de landen van herkomst en de strijd tegen de mensensmokkelaars intensiveren. Legale migratie door middel van ‘humanitaire corridors’ moet worden bevorderd en vrijwillige terugkeer gestimuleerd.
Nieuwe elementen zijn een maritieme EU-missie om te surveilleren langs de migratieroutes en fondsen voor Tunesië om haar economische situatie te verbeteren en haar kustwacht te versterken. In totaal gaat het daarbij om 350 miljoen euro, zoals in juli is afgesproken tussen Von der Leyen, geassisteerd door Mark Rutte en Giorgia Meloni, en de Tunesische president Kais Saied.
Onvrede
Maar voorlopig lijkt daar weinig van terecht te komen. Binnen de Europese Raad en in het Europese Parlement (EP) heerst onvrede over het pact met de dictatoriaal opererende Saied. Josep Borrell, de vertegenwoordiger van Buitenlandse Zaken van de EU, protesteert omdat hij buiten de deal is gehouden. Saied deed zelf ook een duit in het zakje door een EP-delegatie toegang tot Tunesië te weigeren en elke controle op de aanwending van de toegekende fondsen af te wijzen.
Gezien de twijfelachtige steun van de Europese partners heeft de Italiaanse regering maandag zelf haar migratiebeleid drastisch aangescherpt. Voortaan kunnen migranten in afwachting van de behandeling van hun asielaanvraag maximaal 18 maanden worden vastgehouden in gesloten en goed bewaakte ‘structuren’ in dunbevolkte gebieden. De hoopvolle verwachting is dat aspirant-migranten, als zij weten dat hun in Italië anderhalf jaar ‘openluchtgevangenis’ wacht, zich wel tweemaal zullen bedenken.
Tekorten
Maar ook hier staan, meer dan wetten, praktische problemen in de weg. Die ‘structuren’ moeten eerst nog worden gebouwd of verbouwd. Daar kan geruime tijd overheen gaan, waarbij ook op fel verzet van regionale autoriteiten moet worden gerekend.
Daarnaast rekende het dagblad La Stampa dinsdag voor dat het ook een kostbare aangelegenheid wordt, omdat elke migrant die 18 maanden vastzit de staat 30.000 euro kost. Slecht nieuws voor een regering die al kampt met grote tekorten.
Ten slotte zal Meloni woensdag in New York, in de Algemene Vergadering van de VN, een Italiaans ‘plan voor Afrika’ presenteren. De Italianen pleiten daarin voor opvangcentra van migranten binnen Afrika onder toezicht van de VN. Ook wil Italië een informatiecampagne onder Afrikaanse journalisten en meer aandacht in het algemeen voor Afrika, dat centraal zal staan in de G7-bijeenkomst die in 2024 in Italië wordt gehouden.