„Waauw.” Zo was dinsdag haar eerste reactie toen ze na vele weken zwijgen voor het eerst in het openbaar mocht laten horen dat ze vooralsnog de enige kandidaat is voor de opvolging van De Waal. Ze had, zo verklapte De Waal, in het vierkoppige federatiebestuur ook direct haar vinger opgestoken toen de vraag aan de orde kwam wie hem zou kunnen opvolgen.

Voor Agnes Jongerius is haar kandidatuur een doorbraak binnen de mannenwereld van de vakbond. „De FNV is voor mij vooral een emancipatiebeweging, die erop is gericht de mensen een beter leven te laten leiden”, zo zet ze haar visie uiteen. Eerdere vrouwelijke vice-voorzitters, Karin Adelmund, Ella Vogelaar en Kitty Roozemond, slaagden er niet in door te dringen tot het hoogste vakbondsambt.

Jongerius, sinds enkele jaren vice-voorzitter van de vakcentrale, is gepokt en gemazeld in het onderhandelen. Ze kan zelfs ’functioneel’ stampvoeten en schuwt daarbij helaas grove woorden niet. Op dat punt beleefde ze afgelopen najaar een nationale doorbraak voor het SER-gebouw in Den Haag. Daar zouden vertegenwoordigers van de vakbeweging voor het eerst sinds maanden in het diepste geheim weer formeel in overleg treden met werkgevers en ambtenaren namens het kabinet. Toch worden de onderhandelaars opgewacht door verschillende cameraploegen. Binnenskamers ontploft Jongerius.

Ze beschuldigt werkgevers er ronduit van te hebben gelekt naar de pers. Om binnen een minuut al weer buiten te staan, waar ze tegen dezelfde cameraploegen vertelt dat onderhandelen op deze manier geen zin heeft.

De FNV-topvrouw is een echte vakbondsvrouw. Ze wordt geprezen om haar grote dossierkennis en haar affiniteit met bijstandsmoeders en WAO’ers. Binnen de vakcentrale heeft Jongerius de bijnaam Moeder Theresa. De Utrechtse kan zich verschrikkelijk opwinden over armoede in Nederland.

Agnes Maria Jongerius wordt op 4 november 1960 geboren in De Meern (Utrecht), als dochter van een tuinder en een lerares. Ze is het jongste kind in een katholiek gezin met acht kinderen, dat naar eigen zeggen weinig te besteden heeft.

In 1987, nog voordat ze cum laude haar doctoraal examen haalt, gaat ze aan de slag bij de Vervoersbond FNV. Drie jaar later wordt ze lid van het bondsbestuur, waarna ze op 1 juni 1997 de overstap maakt naar het federatiebestuur van de vakcentrale in Amsterdam. Ze wordt daar verantwoordelijk voor de zware portefeuille sociale zekerheid en later CAO-coördinator en vice-voorzitter. Dit jaar wacht Jongerius een krachtproef. Honderden CAO’s zijn aan vervanging toe. Daarnaast is ze betrokken bij cruciale gesprekken met werkgevers in de Sociaal-Economische Raad (SER).

Intern wacht ook het nodige werk. Ze moet het zogenaamde Museumpleineffect omzetten in ledenwinst. Al jaren kampt de vakbond met een vergrijzend ledenbestand. „Bij de demonstratie waren er jongeren en ouderen, allochtonen en autochtonen. Het profiel van de vakbond zal daarop moeten gaan lijken”, aldus Jongerius dinsdag. Ze beseft dat daarvoor „gebaande paden moeten worden verlaten.” Hetzelfde geldt voor de sociale zekerheid in de toekomst. „Mensen zullen daarvan minder afhankelijk moeten worden en uitkeringen zullen meer het sluitstuk worden.” Of dat laatste zich verdraagt met het doel meer leden te winnen, zal de tijd leren.