De nieuwe president Viktor Joesjtsjenko streeft naar het lidmaatschap van de EU en wil dat er uiterlijk 2007 toetredingsonderhandelingen beginnen. De ministers van Buitenlandse Zaken van de EU boden Oekraïne maandag samenwerking op het gebied van handel, immigratie en veiligheid aan, maar zeiden niets over een lidmaatschap op termijn.

De toezeggingen van steun voor het lidmaatschap van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) of het verkrijgen van leningen van de Europese Investeringsbank, visumregelingen en samenwerking op het gebied van energie, transport en milieu, stellen Oekraïne ronduit teleur.

„De verre van gewone politieke situatie in Oekraïne verlangt buitengewone acties van de EU”, zei woordvoerder Markiyan Loebkivskiy. „De EU moet kunnen verkondigen dat zij in overeenstemming met haar handvest openstaat voor Oekraïne. Dat is voor ons de hoofdzaak.”

Joesjtsjenko wil zijn 48 miljoen inwoners tellende land minder op Rusland oriënteren en meer op het Westen.

De EU, die in mei al met tien nieuwe lidstaten is uitgebreid, verwacht in 2007 de toetreding van Bulgarije en Roemenië, terwijl ook Turkije, Albanië en vier voormalige Joegoslavische republieken willen aanschuiven. Hoewel de nieuwe lidstaten Polen, Litouwen en Estland de EU-aspiraties van Oekraïne steunen, zeggen diplomaten dat de overige lidstaten even geen trek hebben in verdere uitbreiding.

Het in Amerika gevestigde Comité voor de Bescherming van Journalisten (CPJ) verlangt van Joesjtsjenko de garantie dat er een onafhankelijk onderzoek komt naar de mysterieuze dood van verscheidene Oekraïense journalisten.

Volgens het CPJ was het meest alarmerende aspect van het bewind van president Leonid Koetsjma, de voorganger van Joesjtsjenko, dat de dood van onderzoeksjournalist Georgi Gongadze en ten minste vier andere journalisten zo gebrekkig is onderzocht. „De Oekraïense regering heeft het politieonderzoek bewust getraineerd en aangetoond hoe onverschillig Koetsjma staat tegenover persvrijheid en de rechtsgang in Oekraïne”, schrijft het CPJ.

Tegenstanders van Koetsjma en internationale persorganisaties hebben hem openlijk beschuldigd van betrokkenheid bij de moord op Gongadze, wiens onthoofde lichaam maanden na zijn verdwijning in 2000 in de bossen bij Kiev werd gevonden. Koetsjma heeft altijd ontkend. Vorig jaar zei een parlementaire commissie voorstander te zijn van een strafrechtelijk onderzoek naar de mogelijke betrokkenheid van Koetsjma bij de moord.

Joesjtsjenko zei in de aanloop naar zijn verkiezing in december verschillende keren dat hij de morele verplichting heeft om de dood van de journalist tot op de bodem te laten onderzoeken.