Het college verleende in 2018 een vrijstelling aan de Faunabeheereenheid om knobbelzwanen te doden. Daarmee moest worden voorkomen dat de zwanen grasland en gewassen zouden beschadigen of verkeersongelukken zouden veroorzaken. Tegen dit besluit gingen de Faunabescherming en de Stichting Dierenradar in beroep. De twee dierenbeschermingsorganisaties vinden dat het doden van de zwanen niet noodzakelijk is en de kans te groot is dat ook de beschermde kleine zwanen worden gedood. De rechtbank in Den Haag stelde de organisaties in 2021 het gelijk.

Daarop stapten het college van GS en de Faunabeheereenheid naar de hoogste bestuursrechter. Die bevestigt nu de uitspraak van de rechtbank. De RvS oordeelt dat het college zijn standpunt dat het doden van knobbelzwanen de enige oplossing is om schade te voorkomen „onvoldoende heeft gemotiveerd en onvoldoende zorgvuldig heeft voorbereid”. Er zijn volgens Dierenradar voldoende preventieve maatregelen die ook ingezet kunnen worden, en de RvS gaat daarin mee. Ook kan het huidige faunabeheerplan niet worden uitgevoerd zonder dat de Wet natuurbescherming wordt overtreden, stelt de RvS. „Door afschot van de knobbelzwaan wordt willens en wetens de niet te verwaarlozen kans aanvaard dat de kleine zwaan wordt gedood of verstoord.”

Als er toch moet worden overgegaan tot het doden van knobbelzwanen, is een schot het meest „humaan en doeltreffend”, aldus de RvS. „Eventuele risico’s voor omstanders bij het gebruik van het geweer zijn op zichzelf onvoldoende gegronde redenen waarom bij gewonde knobbelzwanen van slag- en steekwapens gebruik mag worden gemaakt.”

De Raad van State erkent overigens wel degelijk de dreiging van schade door knobbelzwanen in de provincie. Uit gemelde schadegegevens blijkt „dat er in de gehele provincie Zuid-Holland sprake is van een dreiging van belangrijke schade aan gewassen”. Wel moet de provincie in het faunabeheerplan beter motiveren dat die dreiging zich vooral voordoet in de maanden september tot en met december.

Het college moet nu een nieuw besluit nemen over het faunabeheerplan. Tot er een nieuw besluit ligt, mogen er geen knobbelzwanen worden gedood in Zuid-Holland.