Immunoloog René Lutter van het Amsterdamse medisch centrum ontdekte dat een experimenteel kankermedicijn in het laboratorium een verrassend gunstig effect heeft op een vermeende oorzaak van long covid. Diverse media maakten daar donderdag melding van.

Terwijl de coronamaatregelen al bijna uit het geheugen verdwenen zijn, lijden tienduizenden Nederlanders nog steeds aan long covid, officieel: het postcovidsyndroom. Zij kampen maanden of jaren na hun infectie met het coronavirus met de gevolgen ervan, zoals vermoeidheid, verlies van reuk en smaak, kortademigheid, vergeetachtigheid en concentratieproblemen. De behandeling ervan bestaat vaak uit het bestrijden van de klachten maar de oorzaak van long covid is nog onduidelijk.

De Amsterdamse onderzoekers richtten hun aandacht op een enzym, een eiwit dat processen in de lichaamscel kan versnellen. Het enzym IDO-2 ontstaat in de cel na besmetting met het coronavirus, is dan erg actief en richt zich op het bestrijden van het virus. Daarbij maakt het stofjes aan die de cel beschadigen. Bij patiënten die overleden zijn aan corona bevatten de cellen veel van het enzym en de schadelijke stofjes. Lutter ontdekte dat patiënten met long covid veel IDO-2 blijven aanmaken, ook als de infectie zelf al lang voorbij is. De rem is eraf omdat IDO-2 zijn eigen productie blijft stimuleren en daarmee ook die van de schadelijke stoffen. „Dat verklaart, denken we, waarom de klachten blijven aanhouden”, zegt Lutter in de Volkskrant.

Laboratorium

Het belang van het onderzoek van Lutter en zijn collega’s is dat de productie van IDO-2 in cellen weer geremd kan worden. Dat blijkt mogelijk met een kankermedicijn dat nog in ontwikkeling is. Als dit middel wordt toegevoegd aan bloedcellen van patiënten met long covid is IDO-2 na acht dagen vrijwel verdwenen.

Dit resultaat is hoopgevend, maar de onderzoekers houden nog de nodige slagen om de arm. De studie is tot nu toe uitgevoerd met bloedcellen in het laboratorium en niet bij de patiënten zelf. Bovendien gaat het om bloed van slechts zes personen.

Lutter wil graag een uitgebreide studie uitvoeren met 36 patiënten, maar loopt tegen beperkingen aan omdat het experimentele kankermedicijn nog niet verkrijgbaar is. Het middel wordt onder andere ontwikkeld door Bayer en verkeert in fase 1: daarin wordt het medicijn getest op kleine groepen patiënten om te zien wat het doet in het lichaam en of het wel veilig is. Daarop volgen drie andere onderzoekstrajecten en het kan dus nog jaren duren voor het wordt toegelaten. Lutter zei tegen de NOS dat hij hoopt op volledig herstel van patiënten, maar „we moeten nog voorzichtig zijn om dat te zeggen”.