Oekraïens graan en andere landbouwproducten kunnen klanten in vooral het Midden-Oosten en Afrika weer moeilijk bereiken. Rusland laat Oekraïense vrachtschepen sinds vorige week niet langer over de Zwarte Zee. Dat dreigt voedsel in armere delen van de wereld onbetaalbaar te maken en is een nieuwe dreun voor de Oekraïense economie.

Sinds eerdere blokkades probeert de EU de export om te leiden via bijvoorbeeld Roemeense havens, de weg en het spoor. Maar dat kan het bulkvervoer uit havens als Odesa nog niet vervangen.

Toch moeten de „solidariteitsroutes” die de EU in het leven heeft geroepen dat op den duur nagenoeg helemaal kunnen, zei Eurocommissaris Janusz Wojciechowski na overleg met de landbouwministers van de EU-landen. De afgelopen tijd waren deze routes volgens hem al goed voor ongeveer 60 procent van de Oekraïense landbouwexport.

Maar dan is het „absoluut noodzakelijk” om een deel van de vervoerskosten te betalen, zegt de Poolse landbouwcommissaris. Anders wordt de Oekraïense waar te duur en profiteert uitgerekend concurrent Rusland, dat ook een belangrijke graanleverancier is.

Oostzeehavens

Wojciechowski gaat voorstellen om de exportroute naar bijvoorbeeld Oostzeehavens in Litouwen te vergemakkelijken, zegt hij. Hij verwelkomt dat Litouwse plan, maar moet daar wel geld voor vinden.

Vier buurlanden van Oekraïne en bijna-buur Bulgarije vrezen dat Oekraïense landbouwproducten zich door de nieuwe exportproblemen weer bij hen ophopen en hun eigen boeren in het nauw brengen. De tijdelijke beperkingen voor Oekraïense export moeten daarom ook na 15 september in stand blijven, manen ze. Maar veel lidstaten willen eerst aangetoond zien dat dat werkelijk nodig is.

Rusland wil de graanexport pas weer toelaten als beperkingen op de export van Russische landbouwproducten worden opgeheven. „We zijn duidelijk geweest over ons standpunt”, zei de Russische onderminister van Buitenlandse Zaken Sergej Versjinin dinsdag volgens het Russische staatspersbureau RIA.

Rusland-Afrika-top

Vorige week liep de deal af waarmee het Oekraïense graan via de Zwarte Zee uitgevoerd kon worden. De Verenigde Naties, die vorig jaar had geholpen om de overeenkomst tot stand te brengen, waarschuwt voor het risico dat daardoor honger ontstaat, vooral in arme delen van de wereld. Oekraïne is namelijk een belangrijke graanproducent.

De Russische president Vladimir Poetin liet maandag weten dat Afrikaanse landen op graan uit Rusland kunnen rekenen. Rusland zou volgens hem „prima in staat zijn om het Oekraïense graan te vervangen.”

Donderdag begint in Sint-Petersburg een Rusland-Afrika-top. Daar zal de export van granen en kunstmest uit Rusland ook op de agenda staan, zei een andere functionaris van het ministerie tegen RIA.