Maandag aan het begin van de dag temperde Erdogan alle verwachtingen. Vlak voor vertrek naar de Litouwse hoofdstad liet hij weten dat Zweden NAVO-lid kan worden als de Europese Unie weer de toetredingsonderhandelingen met Turkije oppakt. „Als de weg naar de EU voor Turkije is geëffend, zal Turkije de weg voor Zweden naar de NAVO effenen”, liet Erdogan weten.

Maandagavond, na een gesprek van meerdere uren met NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg en de Zweedse minister-president Kristersson, bezigde Erdogan heel andere woorden: hij zou de toetreding van Zweden tot de NAVO aan het Turkse parlement voorleggen. Zweden had beloofd zich actief in te zetten voor de hervatting van de EU-toetredingsonderhandelingen tussen Brussel en Ankara.

Al eerder trouwens had Kristersson de wapenexport naar Ankara hervat. Daarnaast had hij toegezegd de activiteiten van de Koerdische Arbeiderspartij op Zweeds grondgebied te verhinderen. En enkele van misdrijven verdachte Turken had de premier uitgewezen.

Dat Erdogan alsnog instemde met de toetreding van Zweden tot de NAVO heeft waarschijnlijk te maken met de rol op de achtergrond van de Amerikaanse president Biden. Voorafgaand aan de top zouden de Amerikaanse en Turkse president elkaar via de telefoon hebben gesproken. Iedereen gaat ervan uit dat Biden de levering van de door Erdogan gewenste F-16’s in het vooruitzicht heeft gesteld. De uitbreiding van de NAVO is daarmee een triomf voor Biden.

Tegelijk moet worden geconstateerd dat Erdogan heeft geprofiteerd van de Zweedse wens om lid van de NAVO te worden. Door zich sterk te maken tegen de toetreding van Zweden omdat „het land terroristen steunt”, kon hij zich tijdens de verkiezingscampagne presenteren als een sterke leider die opkomt voor de belangen van Turkije.

Voor de Zweden moet dit niet goed hebben gevoeld. Sluiten ze zich na jaren aan bij de NAVO, worden ze door de mangel gehaald door een president van een land waar het met de persvrijheid slecht is gesteld en de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in het geding is.

De uiteindelijke toetreding van Zweden tot de NAVO is natuurlijk uitstekend nieuws. Het bondgenootschap krijgt er een goed uitgerust leger bij. De ligging aan de Oostzee is van grote betekenis voor de veiligheid van de Baltische landen.

Het is tegelijk een klap voor de Russische president. Hij had vorig jaar bij de inval in Oekraïne een verdeelde NAVO verwacht. Daar heeft hij zich volledig in vergist. Stoltenberg zei het eerder deze week treffend: „Poetin trok ten strijde omdat hij minder NAVO wilde. Hij krijgt meer NAVO.”