In dat ene woord, dat de titel vormt van het nieuwste boek van productiviteitsexpert Chris Bailey, ligt de oplossing voor een groot deel van de drukte en stress die ons vandaag de dag teisteren. Dat lijkt een zwaar woord, teisteren, en dat is het ook. Maar wie Baileys boodschap op zich laat inwerken, moet bekennen dat daarmee niets te veel is gezegd.

Om te beschrijven hoe dat kleine woordje kalmte uitkomst biedt, heeft de Canadese auteur een paar honderd bladzijden nodig. Dan hebben we het alleen nog maar over de theorie, want we moeten ook daadwerkelijk aan de slag.

Aan het werk om kalm te worden, daar lijkt een tegenstrijdigheid in te zitten. Toch benadert het de kern van het probleem. Haarfijn legt Bailey uit hoe we altijd weer geneigd zijn om voor en tijdens een intensieve klus steeds maar te vluchten in het checken van onze sociale media en andere onbenulligheden.

Kalmte is het tegenovergestelde van onrust en het gevaar dat daarin ligt verscholen, ondervond Bailey een paar jaar geleden aan den lijve. Terwijl hij een lezing over een productieve leefstijl –zijn stokpaardje– hield, kreeg hij op het podium een paniekaanval en vluchtte zwetend en met hartkloppingen naar zijn hotelkamer. De jaren daarna vormden een zoektocht naar de oorzaak en naar herstel.

Een boek over kalmte, geschreven door een man die zijn werk maakt van productiviteitsverbetering en zelf uiteindelijk een forse burn-out kreeg. Kun je zo iemand wel serieus nemen? Toch wel, want het bracht hemzelf ook bij die vraag én bij het antwoord.

Als mijn strategieën om productiever te worden mij uitputten en onrustig maken, heb ik dan wel het recht om dat soort adviezen te geven, zo vroeg Bailey zichzelf af. Ja, concludeert hij uiteindelijk, als productiviteit maar niet het enige is. Er moet een uitlaatklep zijn voor alle onrust en stress die je ervaart.

Stel grenzen aan je streven naar productiviteit. Juist dan komt er meer uit je handen. Dat advies is ook nuttig voor mensen die niet per se het onderste uit de kan willen halen, maar wel meer gefocust op een taak willen blijven – en tijd overhouden om een boek te lezen.

”Kalmte” is geen christelijk boek, maar de spiegel die de auteur voorhoudt moet ons continu aan het denken zetten. Hoe we onze dagen meten, is hoe we ons leven meten.

Kalm worden en blijven is lastig in deze tijd, erkent Bailey. Zoek het in de analoge en niet in de digitale wereld, adviseert hij. Daarmee wil hij niet zeggen dat we alle sociale media in de ban moeten doen, dat doet hij zelf ook niet. Wel pleit hij voor een informatiedieet, zeker in perioden van veel onrust en stress.

Burn-out is niet zozeer een persoonlijk maar een sociaal probleem, meent Bailey. We leven in een wereld die altijd vraagt om meer. Aan het eind van de dag kijken we hoe productief we waren en hangen daar een succeslabel aan. Dat werkt overal in door en staat garant voor onrust. De was is immers nooit klaar, een rapport nooit perfect en de mailbox nooit leeg.

Investeren in kalmte gaat niet vanzelf en een portie wilskracht is niet genoeg. Er moeten zaken structureel veranderen, geeft Bailey aan. Ga maar eens een flinke ochtendwandeling maken in plaats van voor dag en dauw te ploeteren achter je laptop om een lastige klus te klaren. Groot kans dat de creatieve invallen dan vanzelf komen.

De Canadese veelschrijver is niet iemand die zomaar wat verhaaltjes vertelt. Aan zijn boek ging het nodige onderzoek vooraf, waarvan hij de bevindingen gedetailleerd uiteenzet. Dat maakt het boek bij tijden best pittig, maar de lezer kan zulke gedeelten ook prima overslaan en alleen de tips en adviezen oppikken die hem het proberen waard lijken.

Kalmte. Bewust ontspannen in een wereld vol prikkels, Chris Bailey; uitg. Business Contact; 302 blz.; € 22,99