Nieuwe Duitse wet beperkt mogelijk rechten kerken
Wat staat de kerken in Duitsland te wachten, als in dat land een nieuwe antidiscriminatiewet van kracht wordt?
De Duitse Bondsdag sprak vorige week voor de eerste keer over een wetsontwerp dat discriminatie op grond van religie, etnische herkomst, geslacht en seksuele oriëntatie strafbaar stelt. Slachtoffers van discriminatie kunnen op grond hiervan in de toekomst aanspraak maken op schadeloosstelling en smartengeld.
In kerkelijke kringen heerst onder meer de vrees dat de nieuwe wet de zelfstandigheid van de kerken inperkt, schrijft de protestantse Duitse nieuwsdienst Idea, met name op het punt van het aantrekken van nieuwe medewerkers. In het wetsontwerp luidt het dat kerken en religieuze groeperingen slechts voorwaarden kunnen stellen aan de religie van een sollicitant als deze voor de uitoefening van zijn of haar functie „wezenlijk, rechtmatig en gerechtvaardigd” zijn.
Het wetsontwerp stuitte bij de oppositie in de Bondsdag op hevige kritiek. Hermann Kues, woordvoerder namens de Unions-fraktion, verklaarde dat de wet risico’s en onduidelijkheden in zich heeft waar het gaat om het zelfbeschikkingsrecht van de kerken - dat tot op heden in zowel de grondwet als in het EU-ontwerpverdrag is vastgelegd. Dit recht wordt volgens hem aangetast als het in de toekomst aan rechtbanken wordt overgelaten om te bepalen wat een „wezenlijke, rechtmatige en gerechtvaardigde” functie-eis inhoudt.
CSU-afgevaardigde Maria Eichhorn wees erop dat de gelijkheid van alle mensen is neergelegd in de Duitse grondwet, en dat deze dus al beschermd wordt. Zij vroeg zich af of het de rood-groene meerderheid in werkelijkheid niet te doen is om het bevoorrechten van bepaalde bevolkingsgroepen.
Volcker Beck, afgevaardigde namens Bündnis 90/Die Grünen, merkte op dat niemand de illusie moet hebben dat door de nieuwe regeling discriminatie met onmiddellijke ingang de wereld uit zal zijn. In zijn ogen is de wet echter „een belangrijk politiek signaal.” Beck was tot vorig jaar ook woordvoerder van het verband van lesbies en homo’s in Duitsland.
De Evangelische Kerk in Duitsland heeft nog geen standpunt ingenomen over het wetsontwerp. De grootste protestantse denominatie in het land wil het ontwerp eerst inhoudelijk bestuderen, verklaarde de plaatsvervangend perswoordvoerder, Silke Fauzi, tegenover Idea.
Naar de mening van ds. Dietmar Lütz uit Berlijn, woordvoerder van de Vereniging van Evangelische Vrije Kerken (VEF), beweegt het wetsontwerp zich echter „op het goede spoor.” Volgens hem kan de nieuwe wet in het voordeel zijn van de VEF. „Leden van sommige VEF-lidkerken worden op de theologische faculteiten benadeeld. In veel examenbepalingen worden slechts sollicitanten tot examens of promoties toegelaten die uit een kerk komen die lid is van de Wereldraad van Kerken. Na het inwerkingtreden van de wet kunnen we laten vaststellen of deze examenbepalingen met de antidiscriminatiewet in strijd zijn.”
Wel zou de wet, aldus Lütz, de vrije kerken in moeilijkheden kunnen brengen die geen vrouwen in het ambt toelaten. Daartoe behoren bijvoorbeeld de zelfstandige Evangelisch-Lutherse Kerk, vrije evangelische gemeenten en Broeder- en Pinkstergemeenten. „Deze gemeenten zullen voor de rechter mogelijk moeten uitleggen op grond waarvan zij tegen de vrouw in het ambt zijn.” Dan zal volgens hem ook blijken „of het inderdaad om godsdienstig bepaalde redenen of om oude gebruiken gaat.”