Speciaal voor het staatsbezoek draagt Manneken Pis deze dagen een oranje pakje. Het beroemde beeldje in de Brusselse binnenstad bezit meer dan duizend kostuums, maar een oranje tenue ontbrak tot nu toe. Maandagmorgen werd het plassende jongetje aangekleed.

Dinsdagmorgen arriveerde het koningspaar per koninklijke trein op station Brussel-Zuid. Gelijk een historisch momentje, want het koninklijke rijtuig rijdt deze week voor het laatst. De trein is aan het einde van zijn levensduur en krijgt straks een plekje in het Spoorwegmuseum in Utrecht. In de toekomst zullen de Oranjes de gewone trein pakken als ze ergens per spoor naartoe gaan.

Amalia

Het staatsbezoek is in de eerste plaats een bevestiging van de goede betrekkingen tussen de twee buurlanden. Maar voor Willem-Alexander en Máxima is de reis meer dan een officieel bezoek alleen: ook een ontmoeting tussen goede vrienden. Tussen beide koninklijke families bestaat een goede verstandhouding, vertelde de koning begin deze maand in een gesprek met Belgische journalisten. Willem-Alexander spreekt zijn collega Filip regelmatig. Logisch ook, beide koningen zitten ongeveer even lang op de troon. Op 30 april vierde Willem-Alexander zijn 10-jarig koningschap; volgende maand herdenkt koning Filip zijn eerste decennium.

Ook hun oudste dochters, Amalia (19) en Elisabeth (21), spreken elkaar geregeld, bijvoorbeeld via WhatsApp. „We zitten in dezelfde positie, begrijpen elkaar en hoeven elkaar niks uit te leggen”, zei Amalia eerder over het contact met andere troonopvolgers. „Het is heel fijn om met elkaar over bepaalde basale levensdingen te praten die voor ons net wat anders liggen en dat snappen we dan van elkaar.” De kroonprinsessen hebben het dan bijvoorbeeld over privacy, vrienden en sociale media.

Waterloo

Historische banden zijn er ook. Het Koninklijk Paleis, waar dinsdagmorgen de welkomstceremonie plaatsvond, werd ooit gebouwd voor koning Willem I. Tot de Belgische afscheiding in 1830 was hij koning van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, waar dus ook België bij hoorde. Willem I werd behalve in Amsterdam ook ingehuldigd in Brussel. Hij las de troonrede afwisselend voor in Den Haag en het parlementsgebouw van de huidige Belgische hoofdstad.

Een bezoekje aan het parlement staat uiteraard ook op het programma van Willem-Alexander en Máxima. ’s Avonds dineert het gezelschap in het kasteel van Laken, ooit de zomerresidentie van koning Willem I. Tegenwoordig woont het gezin van koning Filip daar.

Woensdag staat er ook al zo’n plek met historische herinneringen op het programma: Waterloo. Koningin Mathilde en koningin Máxima bezoeken daar de Koningin Elisabeth Muziekkapel, een centrum dat jonge musici begeleidt bij het begin van hun loopbaan. Waterloo werd natuurlijk bekend doordat bij dat plaatsje in 1815 de Fransen werden verslagen en de latere koning Willem II erbij betrokken was.

Het heldhaftige optreden bij de veldslag kon niet voorkomen dat de Belgen vijftien jaar later kozen voor onafhankelijkheid. Tot groot verdriet van Willem I en II.

Huwelijksverbod

Vanzelfsprekend waren de goede banden tussen het Nederlandse en het Belgische koningshuis dus niet. Onder Willem III kwam er verzoening: hij bracht in 1883 als eerste een staatsbezoek aan België. Later bracht de dreiging vanuit Duitsland beide landen dichter bij elkaar. Zo was koning Leopold III in 1938 aanwezig als peetoom bij de doop van prinses Beatrix. Willem-Alexander en Máxima kozen Mathilde als peettante voor hun dochter Alexia.

Het enige wat vandaag de dag nog herinnert aan de vroegere vete is het nog altijd geldende huwelijksverbod tussen beide families. Een Belgisch decreet uit 1830 verbiedt namelijk dat een lid van de Belgische koninklijke familie trouwt met een Nederlandse prins of prinses. Maar mocht dat écht aan de orde komen, dan zal zo’n kwestie vast niet hoog opspelen, zei royaltyjournalist Wim Dehandschutter eerder al in het Reformatorisch Dagblad. „Ik kan ik me niet voorstellen dat de politiek daar op basis van dit oude grondwetsartikel moeilijk over zal doen.”

Saai

De inhuldigingen van Filip en Willem-Alexander verliepen tien jaar geleden totaal verschillend. In Nederland was de troonswisseling omgeven door pracht en praal. In België legde Filip de eed af in het parlement, zonder dat er buitenlandse gasten aanwezig waren. De 21e juli was bij de zuiderburen eigenlijk gewoon een nationale feestdag, alleen dan met een eedaflegging en balkonscène erbij.

Dat verschil in stijl blijft tot op de dag van vandaag zichtbaar. Ondenkbaar is bijvoorbeeld dat koning Filip zich zou laten interviewen in een tiendelige podcastserie, zoals Willem-Alexander deed. De Belgische vorst is bescheiden, bedachtzaam, ingetogen, soms op het saaie af. Van zijn voorbeeldfunctie is hij zich sterk bewust. Dat kun je weinig sprankelend vinden, maar het vertrouwen van de vorst in eigen land laat anders zien.

Beide stijlen zijn ook een reactie op hun voorganger. Koning Filip moest de waardigheid van de monarchie wel herstellen, na de schandalen die zijn vader aankleefden. Willem-Alexander wilde het juist minder formeel, minder strak doen dan Beatrix. Wellicht aardig om hun ervaringen van de afgelopen tien jaar uit te wisselen, als beide vorsten samen aan het staatsbanket zitten.