Toegetakeld door insecten, sterk vermagerd en te moe om te lopen. Veel langer had de zoektocht naar de vier vermiste Colombiaanse kinderen –in de leeftijd van dertien, negen, vier en een jaar oud– niet moeten duren. Een reddingsteam vond het viertal vorig weekend diep in het regenwoud in het zuiden van Colombia. Zonder de hulp van Humberto Hinestrosa en zijn team waren ze wellicht nooit gevonden.

De kinderen vliegen veertig dagen eerder samen met hun moeder en een lokale leider boven moeilijk toegankelijk Amazonegebied als de piloot van het vliegtuig motorproblemen meldt. Korte tijd later verdwijnt het eenmotorige propellervliegtuig van de radar, tussen Araracuara en San José del Guaviare in. Het betekent het begin van een intense zoektocht die het Zuid-Amerikaanse land voor ruim een maand in zijn greep houdt.

In eerste instantie is Hinestrosa niet betrokken bij de reddingsoperatie. Maar na acht dagen van zoeken naar het toestel zijn de Colombiaanse autoriteiten ten einde raad. Het vliegtuigje lijkt onvindbaar. „Ze waren wanhopig en wisten niet meer wat te doen”, zegt Hinestrosa, die op dat moment om hulp wordt gevraagd. Hij is directeur van Rescue International en houdt zich al sinds 1992 
bezig met het opsporen van vermiste personen en vliegtuigen in onherbergzame gebieden.

Noodlanding

De Colombiaanse autoriteiten zoeken op dat moment in een gebied met een oppervlakte van 2620 vierkante kilometer, zo groot als de provincie Drenthe. Onbegonnen werk, aldus Hinestrosa. „Door het dichte bladerdek moet je ontzettend laag en langzaam vliegen om ook maar iets te kunnen waarnemen.” Met de beperkte beschikbare gegevens lukt het de autoriteiten niet om het vliegtuig preciezer te lokaliseren.

Als Hinestrosa de data analyseert, doet hij echter een ontdekking. Hij maakt uit de signalen van het noodbaken op dat het vliegtuig op het laatst nog van koers is veranderd. „De piloot was vermoedelijk op weg naar de nabijgelegen rivier voor een noodlanding”, reconstrueert hij de situatie.

De expert tekent op een kaart een lijn met de laatste vliegbeweging en de vermoedelijke vindplaats, een stuk noordelijker dan waar er op dat moment wordt gezocht. Hinestrosa weet het zoekgebied daarmee terug te brengen tot 13 vierkante kilometer. „Dat maakt een enorm verschil.” Twee dagen na het hulpverzoek deelt hij vanuit zijn woonplaats Arnhem zijn analyse met Colombia.

De berekening van Hinestrosa en zijn team blijkt precies te kloppen. „Het vliegtuigje werd op 14 meter van de door ons aangegeven route gevonden.” De Colombiaanse luchtvaartautoriteit deelt nog voor de ontdekking op Twitter de kaarten en analyses van Rescue International, waar Hinestrosa uit opmaakt dat zijn gegevens zijn gebruikt bij de zoektocht. Een partnerorganisatie bevestigt dat tegenover hem.

Babyflesje

Eenmaal bij het vliegtuigwrak blijkt dat de piloot, de moeder en de inheemse leider om het leven zijn gekomen. Van de kinderen ontbreekt ieder spoor. Opnieuw zet Hinestrosa zijn expertise in. „Zomaar door de jungle struinen is geen optie. Het succes van de reddingsoperatie staat of valt met hoe goed je de beweging van je onderwerp kunt voorspellen”, legt hij uit.

Dat is geen nattevingerwerk, benadrukt de opsporingsdeskundige. Hij valt daarbij terug op een internationale database met meer dan 250.000 vermissingen. „Er is veel gedragsonderzoek gedaan naar hoe mensen zich in zulke situaties gedragen. Vaak is het zo dat vermisten zich verplaatsen als hulp langer uitblijft.”

Naast het gedrag van de kinderen houdt de expert in zijn analyse ook rekening met de geografische kenmerken van het gebied, zoals rivieren of bergen. Ook die zijn bepalend voor de bewegingen die de kinderen zullen maken.

Naarmate de zoektocht vordert, vinden soldaten aanwijzingen die het vermoeden bevestigen dat de kinderen nog in leven zijn. Zoals een geïmproviseerd onderkomen, een paar voetafdrukken, een babyflesje, luiers en stukjes fruit die er volgens inheemsen uitzagen alsof ze door mensen waren gegeten.

Beweging

Hinestrosa blijft al die tijd hoopvol. „Ik wist dat de kinderen een goede overlevingskans hadden. In ieder geval het oudste meisje. Ze is inheems en heeft daardoor kennis van hoe te overleven in het regenwoud. Dat gaf haar een groot voordeel. Ik maakte mij met name druk om de kleinste kinderen. Elke dag telde. Je kunt niet eindeloos in het regenwoud overleven.”

Lees ook

Vier vermiste kinderen na crash in Colombia levend gevonden

Hij doet er daarom alles aan om de Colombiaanse autoriteiten zo goed mogelijk te adviseren bij de zoektocht. „We probeerden ze te helpen de juiste zoekstrategieën te kiezen.” De autoriteiten zochten in eerste instantie vooral vak voor vak het regenwoud af, zegt de expert. „Maar in dit geval was een meer dynamische aanpak vereist. Want als kinderen in beweging zijn, kan het maar zo dat ze weer terugkomen in een gebied waar je al geweest bent. En in deze situatie heeft dat ook daadwerkelijk plaatsgevonden.”

Wonder

Uiteindelijk zet het leger een verscheidenheid aan tactieken in, inclusief de door het team van Rescue International aangeraden technieken. De militairen maken gebruik van lampen om ‘s nachts de aandacht van de kinderen te trekken. Daarnaast gebruiken ze luidsprekers om opnames af te spelen waarin hun grootmoeder het viertal vraagt op één plek te blijven zodat reddingswerkers ze kunnen vinden. Vanuit de lucht worden voedselpakketten gedropt. Ook tientallen vrijwilligers van inheemse stammen helpen bij het zoeken.

Veertig dagen na de crash klinkt het afgesproken teken over de militaire radio: „Wonder, wonder, wonder, wonder”. De kinderen zijn terecht, in levende lijve. Volgens generaal Pedro Sanchez, die de leiding had over de reddingsactie, is het viertal op 5 kilometer afstand van de crashlocatie gevonden op een kleine open plek in het bos. Uitgedroogd, ondervoed en zwak, maar niet in levensgevaar.

Hinestrosa is onder de indruk van het doorzettingsvermogen van de kinderen. „Veertig dagen de jungle trotseren is echt heel lang. Insecten en gevaarlijke dieren zijn overal. Je bent de hele tijd nat. Je ziet geen licht”, somt hij op. „De jungle is verre van aangenaam. Onderschat ook het psychologische effect niet. Op een gegeven moment betaal je daar de tol voor.”