„Jongeren die zijn opgegroeid in gezinnen waar beide ouders nog bij elkaar zijn, gaan als volwassenen aanzienlijk vaker regelmatig naar de kerk dan kinderen uit gebroken gezinnen waar vader vaak ontbreekt”, is de hoofdconclusie van het onderzoek Faith and Relationships, uitgevoerd door Communio, een bureau dat kerken adviseert bij evangelisatiewerk. Het werd gedaan onder 19.000 (voormalige) kerkgangers van in totaal 112 evangelische, protestantse en rooms-katholieke kerken in dertien staten van de VS.

Aanleiding voor de studie vormde het sterk dalende huwelijkscijfer in de VS. Dat nam sinds 2000 af met 31 procent en sinds 1970 zelfs met 61 procent. Minder dan de helft van alle volwassenen onder de 30 jaar in de VS groeide op in een gezin waar beide ouders aanwezig waren.

Onder kerkleden liggen de cijfers anders. Ongeveer 80 procent van de zondagse kerkgangers groeide op in een gezin waar de twee biologische ouders tijdens de opvoeding met elkaar getrouwd waren. „Maar ook in kerkelijke kring neemt echtscheiding gestaag toe”, zegt directeur J.P. DeGance van Communio.

De onderzoeksleider stelt vast dat wanneer een huwelijk ontwricht raakt, de vader veelal uit het gezin verdwijnt. „De prijs daarvan is hoog”, zegt hij in een toelichting per e-mail. „Wanneer het huwelijk vergruist en vader de grote afwezige is, zeggen kinderen als zij eenmaal volwassen zijn het geloof vaarwel. Bijna 60 procent van de kerkverlaters komt uit een gezin waar de eigen vader tijdens hun jeugd als gevolg van huwelijksproblemen is vertrokken.”

DeGance stelt dat bij geloofsoverdracht de rol van de vader cruciaal is. „Vaak wordt gewezen op de invloed van de moeder op de geloofsopvoeding. En die is zeker van grote betekenis. Maar die van de vader is niet minder. Een vader is –hoe hij zich ook gedraagt– voor een kind een identificatiefiguur. Moeder draagt liefde, gevoel en teerheid over. Maar vader draagt een levenspatroon over. Dat volgt een kind dan vaak. Daarom moet hij geregeld aanwezig zijn in het gezin. Dat geldt overigens ook voor getrouwde vaders. En als een vader dat laat lopen, wordt de kiem gelegd voor kerkverlating.”

In het onderzoeksrapport wordt verwezen naar een studie van dr. Paul Vitz, emeritus hoogleraar psychologie van de New York University. Op grond van jarenlang onderzoek stelt hij dat het ontbreken van een gezonde vader-kindrelatie meestal leidt tot het vaarwel zeggen van het geloof.

DeGance dringt er bij kerken op aan veel aandacht te geven aan het huwelijk en de rol van de vader in de opvoeding. „Als dat veronachtzaamd wordt, zijn allerlei andere kerkelijke acties om kerkleden te behouden tevergeefs. We hebben in de kerkgeschiedenis nog nooit zo veel geld uitgegeven om het geloof over te dragen aan jonge mensen en toch is de kerkverlating groot.”

De onderzoeksleider wijst daarbij op de manier waarop de Bijbel spreekt over het huwelijk. „Vanaf Genesis tot Openbaring heeft dat een centrale plaats. Je leest al bij de schepping over het huwelijk. En de Wederkomst is het bruiloftsfeest van het Lam. Als hier op aarde het huwelijk wordt verkwanseld, zullen jongeren niet begrijpen dat Christus op zoek is naar Zijn bruid.”