Het kabinet heeft de „ambitie” om met de piekbelastersaanpak de stikstofneerslag te verminderen met een gemiddelde van 100 mol per hectare per jaar. Minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) schreef eerder aan de Tweede Kamer dat daarmee „circa de helft” van „de nationale doelstelling” zou worden gehaald. Concreet betekent dit dat zo’n 15 procent van het oppervlak aan Natura 2000-gebied in Nederland onder de kritische grens voor stikstofneerslag –de veelbesproken KDW– wordt gebracht. Dat blijkt uit navraag door het Reformatorisch Dagblad bij het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).

In totaal moet over een aantal jaar minimaal 74 procent van het stikstofgevoelige Natura 2000-oppervlak onder de KDW liggen. De coalitiepartijen spraken af in de wet het jaar 2030 hiervoor vast te leggen, maar het is onduidelijk of dat gaat gebeuren. Nu staat in de wet dat het doel in 2035 bereikt moet zijn.

Om de 74 procent te halen in 2030 –dat is vooralsnog het jaartal waar het kabinet mee rekent– moet er echter nog wel het nodige gebeuren. Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) raamde vorig jaar in een rapport dat met het beleid dat tot 1 mei 2020 was vastgesteld, in 2030 43 procent van het Natura 2000-oppervlak onder de KDW ligt. Hierbij gold een bandbreedte van 40 tot 51 procent.

De piekbelastersaanpak zou het gat tot het doel van 74 procent dus voor de helft kunnen overbruggen. Met een stijging van ongeveer 15 procentpunt kan de aanpak de circa 43 procent opkrikken naar zo’n 58 procent onder de KDW in 2030.

Gebiedsplannen

Overigens is de geraamde 43 procent niet het hele verhaal. Zo moeten provincies binnenkort gebiedsplannen inleveren waarmee ook fors stikstof wordt gereduceerd. Die plannen zijn nog niet meegenomen in de raming die het RIVM vorig jaar publiceerde.

Minister Van der Wal benadrukte in de Kamerbrief van maandag de vrijwilligheid van deelname aan de aanpak piekbelasting. Boeren wordt momenteel meer een wortel dan een stok voorgehouden. Wat zowel als wortel en als stok kan worden gezien, is dat Van der Wal benadrukt dat er geen betere uitkoopregeling komt dan de Lbv-plus, en dat deze eenmalig is. Ook schrijft ze dat piekbelasters die er nu voor kiezen niets te doen, „een grotere kans” lopen om op een later moment „alsnog invulling te moeten geven aan de verduurzamingseisen”.

In haar Kamerbrief van maandag schrijft de minister dat het kabinet vol inzet „op deze vrijwillige aanpak en hoopt dat veel van de bedrijven die in aanmerking komen, zullen deelnemen”. Het kabinet wil zo voorkomen „dat verplichtende maatregelen nodig zijn om tot de noodzakelijke daling van stikstofdepositie te komen”. Wel werkt de bewindsvrouw dit zogeheten verplichtend instrumentarium verder uit. Daarbij betrekt ze een onderzoek naar normeren en beprijzen. Een voorbeeld daarvan is dat ondernemers zouden moeten gaan betalen voor de hoeveelheid stikstof die zij uitstoten. Van der Wal stuurt hierover rond de zomer een aparte brief naar de Tweede Kamer.

Het is niet om het even of de piekbelastersaanpak wel of niet slaagt. Niet alleen vanwege de ambitie van het kabinet, maar ook met het oog op de grote politieke en maatschappelijke onrust die dreigt als het kabinet dwang nodig acht. Het kabinet gaat uit van een deelnamebereidheid van 20 procent aan de uitkoopregeling Lbv-plus. Volgens Van der Wal wordt er alles aan gedaan om het deelnamepercentage aan de vrijwillige regeling hoger te krijgen. Maar het zou volgens haar „al heel goed zijn als het lukt bij die 20 procent te komen”.

Uiteindelijk gaat het om de gezamenlijke opbrengst van alle regelingen in de aanpak piekbelasting. Duidelijk is echter wel dat de Lbv-plus een cruciale rol speelt.