Ondanks grote verschillen sluiten EU-landen „historische” deal
„Historisch” noemde verantwoordelijk Eurocommissaris Ylva Johansson de deal die de EU-ministers van asiel en migratie donderdag sloten. Tot het laatste moment bleef het spannend of lidstaten water bij de wijn wilden doen.
De ministers konden het donderdag maar niet eens worden over het terugsturen van migranten zonder recht op asiel naar zogenaamde derde landen. Migranten mogen nu alleen teruggestuurd worden naar een land waar ze een band mee hebben –vaak hun geboorteland. Maar landen als Italië, Denemarken en ook Nederland wilden die criteria verruimen. Kansloze migranten zouden ook naar landen uitgezet mogen worden waar ze doorheen reisden op weg naar Europa.
Duitsland lag echter lange tijd dwars. De Duitse minister Nancy Faeser gaf aan het belangrijk te vinden dat afgewezen migranten alleen worden uitgezet naar veilige landen. Uiteindelijk bond Berlijn in. Duitsland moest ook toegeven op een ander punt. Families met kinderen mogen vastgezet worden aan de Europese grens als ze weinig kans maken op asiel, is nu het plan.
Voor een akkoord was de steun van Italië cruciaal. Niet zozeer om het hele pakket door te drukken –daar was genoeg steun voor– maar omdat via Italië de meeste asielzoekers Europa binnenkomen en het land veel migranten opvangt. „Politiek gezien, is het onmogelijk verder te gaan zonder Italië”, zei een EU-diplomaat donderdag tegen nieuwsmedium Politico. Uiteindelijk kreeg Rome de lidstaten in bijna al haar wensen mee.
Dublin-regels
Nederland kan vooral blij zijn met het aanscherpen van de Dublin-regels. Die bepalen dat het land waar een asielzoeker Europa binnenkomt, verantwoordelijk is voor diens procedure. Als iemand in Italië asiel aanvraagt, zijn de Italianen een jaar lang verantwoordelijk voor zijn opvang. Volgens plan gaat die termijn nu naar twee jaar.
Voor migranten, die op zee gered worden, blijft de periode wel op een jaar staan. „Dat kan een prikkel zijn om juist te kiezen voor deze levensgevaarlijke route en door te trekken naar een land als Nederland”, vreest staatssecretaris Eric van der Burg. Over het totaalpakket is hij wel tevreden.
Onderhandelingen
Het akkoord maakt de weg vrij voor onderhandelingen met het Europees Parlement en de Europese Commissie. Die gesprekken zaten al jaren muurvast. In 2020 stelde de Commissie een pact voor dat zou voorzien in een solidaire opvang tussen lidstaten. Tot nu lukte het niet om het met elkaar over dit voorstel eens te worden.
Landen als Italië en Griekenland klaagden steeds dat de anderen hen het werk alleen lieten opknappen. West-Europese lidstaten wilden echter pas helpen als Zuid-Europese lidstaten de Dublin-regels zouden respecteren en asielzoekers niet meer lieten doorreizen. Lidstaten als Polen, Tsjechië en Hongarije wilden helemaal niet meewerken aan het opnemen van migranten. Met het huidige akkoord moet het geruzie stoppen. Of dat lukt, moet de praktijk bewijzen.
