Mauritshuis pakt nog een keer uit met Meisje met de parel
De grote ster van Het Mauritshuis, Meisje met de parel van Johannes Vermeer, is vanaf donderdag in dit Haagse museum te zien zoals ze moet zijn geweest toen ze in ongeveer 1665 het atelier van de meester verliet: met onder meer een frissere huidskleur dan nu. Naast het scherm met deze weergave, onderdeel van een zogenoemde timelapse, is bovendien een 4 meter hoge 3D-print te bewonderen van het schilderij zoals het nu is.
Deze is gemaakt door Canon op basis van microfoto’s van 108 miljard pixels, gemaakt met een microscoop voor materiaalonderzoek van het bedrijf Hirox Europe. Bezoekers mogen voelen aan penseelstreken en het craquelé, de op de reuzenprint soms enorm lijkende barsten in de verf. Enkele fragmenten zijn los nog verder uitvergroot: daarop is heel goed te zien dat er haren op het schilderij zitten, onder meer bij de lippen van het meisje.
„Nee, ze had geen haren op haar bovenlip, hoor”, lacht restaurator en onderzoeksleidster Abbie Vandivere. Het moeten volgens haar haren van een droge kwast zijn, waarmee de schilder de pigmenten deed samenvloeien. Bij een oog zit ook een grotere en gekrulde haar: „Die kan niet van een kwast zijn. Misschien is hij van Vermeer zelf”, zegt ze.
„Het lichtste gedeelte van de parel, een klodder witte loodverf, is ooit platgedrukt bij een restauratie”, vertelt Vandivere. Toch is de dikke verf op de 3D-print nog goed te voelen. Ook zijn op de vergrotingen de stipjes duidelijk waarneembaar die Vermeer in de kleding van het meisje zette „om textuur te geven”. Bij het echte schilderij valt dat allemaal niet of nauwelijks op, vooral door het craquelé.
Promovendus Ruben Wiersma van de afdeling Computer Graphics and Visualization van de TU in Delft maakte met professor Elmar Eisemann de timelapse van hoe Vermeer het schilderij in stappen moet hebben gemaakt, hoe het eruit moet hebben gezien toen het net af was en hoe het in de loop der eeuwen veranderde. De uitstraling van het meisje is altijd even sterk gebleven, maar kleuren en contrasten veranderden enigszins, vooral door de invloed van het licht.
Te zien is nu bijvoorbeeld dat de oorspronkelijk groene achtergrond, waarschijnlijk een gordijn, aan de ene kant van het meisje een plooi vertoont, maar aan de andere kant niet. Volgens Vandivere wilde Vermeer waarschijnlijk het belichte gedeelte van het gezicht zo beter doen uitkomen.
De hele presentatie is tot 7 januari gratis toegankelijk in de foyer, het schilderij zelf blijft op zaal.