In juli afgelopen jaar kwam de zogeheten graandeal op initiatief van Turkije en de Verenigde Naties tot stand. Onderdeel was dat ook Rusland bepaalde producten zou kunnen exporteren. Rusland heeft door sancties problemen met de financiering, verzekering, betaling en vervoer van exportproducten.

In Istanbul is het coördinatiecentrum voor de uitvoering van de deal en de vier betrokken partijen werken daar samen aan de veilige corridor voor de vrachtschepen die varen op Oekraïense havens. Maar volgens Oekraïense zegslieden ligt de uitvoering van de deal weer stil. Half april waren er ook problemen door Russische bedenkingen in het coördinatiecentrum waardoor de deal even stil kwam te liggen. Er liggen op dit moment vijftig schepen met vrachtopdrachten in Turkse wateren in afwachting van toestemming en de tocht naar Oekraïne. Daar ligt 2,4 miljoen ton graan op vervoer naar de internationale markten te wachten.

De Verenigde Naties maken zich zorgen over de „voortdurende vertraging” van de uitvoering van het graanakkoord. Volgens de woordvoerder van secretaris-generaal António Guterres zijn in mei slechts 33 vrachtschepen uit Oekraïne vertrokken, minder dan de helft van het totaal in april. De VN zullen met de betrokken partijen in contact blijven om een volledige hervatting van de deal mogelijk te maken, aldus de zegsman.

Rusland is vorige maand morrend akkoord gegaan met de verlenging van de overeenkomst. Maar het Kremlin vindt nog steeds dat de eigen export in strijd met de gemaakte afspraken belemmerd wordt. De baas van de Russische Federale Veiligheidsdienst FSB, Aleksander Bortnikov, klaagde in een vraaggesprek met persbureau TASS donderdag bovendien dat de veilige corridors in de Zwarte Zee volgens hem worden misbruikt om de Russische kust aan te vallen.

Oekraïne is een van de grootste graanproducten ter wereld en wordt daarom ook wel de graanschuur van Europa genoemd. Onder het graanakkoord is volgens VN-cijfers 30,6 miljoen ton aan graan, plantaardige oliën en andere landbouwproducten geëxporteerd.