Stil luisterden honderden aanwezig zaterdagavond in de Amsterdamse Schouwberg naar de namen die werden voorgelezen. Het zijn de namen van joden en zigeuners die in de Tweede Wereldoorlog in Duitse concentratiekampen werden uitgemoord. Een opa, een oma, een vader, een moeder, een kind, een broer, een zus, een neef, een oom, een tante.

Op de waterkoude buitenplaats van de Amsterdamse Schouwburg, waar in de oorlog duizenden joden werden verzameld voor transport naar de vernietigingskampen, roept rabbijn Sonny Herman de naam van de Allerhoogste aan. Het klinkt als een weeklacht. Of Hij de zielen van hen die door de „nazi-beulen en hun trawanten” werden uitgemoord, rust wil geven. „Beschut hen in de bescherming van Uw vleugels. Voor altijd.”

Tot komende donderdag zullen alle namen van de 102.000 vermoorde joden en de 215 Sinti en Roma worden voorgelezen. Slechts 5000 van de 107.000 uit Nederland gedeporteerde joden keerden terug.

Donderdag is het precies zestig jaar geleden dat vernietigingskamp Auschwitz werd bevrijd. De grootscheepse leesmarathon, georganiseerd door het Nederlands Auschwitz Comité en Herinneringscentrum Kamp Westerbork, gaat dag en nacht door. Tot komende nacht 2.00 uur worden in het Amsterdamse Verzetsmuseum namen gelezen. Vervolgens gaat het project verder op het terrein van Kamp Westerbork. In totaal nemen 700 mensen het leeswerk voor hun rekening.

In een „verbluffend rap tempo” werden 107.000 van de 140.000 joden in Nederland in de oorlog weggevoerd, aldus de Amsterdamse burgemeester Job Cohen, getooid met een keppeltje. Er golden zaterdagavond scherpe beveiligingsmaatregelen. Her en der liepen beveiligers met onopvallende oortelefoontjes die de toeschouwers nauwlettend in de gaten hielden.

In de Hollandse Schouwburg werden in de oorlog de joden bijeengedreven om daarna via Westerbork of Vught naar de concentratiekampen te worden gedeporteerd. In de Schouwburg hing de „stank van op elkaar gepropte, doodsbange mensen. Ze wisten dat ze vroeg of laat moesten vertrekken. In de donkere nacht werden ze naar het Centraal Station vervoerd.”

De burgemeester herinnerde eraan hoe de joden met trams van het Gemeentelijk Vervoerbedrijf werden vervoerd. „Een donkere, beschamende bladzijde in de geschiedenis van Amsterdam.”

Door het voorlezen van de namen zullen de slachtoffers van de shoah „niet worden vergeten.” De nazi’s deden „alles” om de joden „hun menszijn te ontnemen, maar dat is niet gelukt”, sprak Cohen de stille menigte toe. „We lezen hun namen op, allemaal, omdat ieder mens uniek is.”

Jacobus Hollmann, getooid met een keppeltje, is een van de namenlezers. Zijn vrouw verloor 25 familieleden in de Duitse concentratiekampen. Hij is ingedeeld bij de letter B van het alfabet. Van Brilleslijper. Abraham Brilleslijper, 58 jaar. Maar ook een Brilleslijper van 4 jaar.

Hollmann noemt het project „bijzonder waardevol.” „Er zijn joodse families die helemaal zijn uitgeroeid. Hun namen hoor je dus ook niet meer in de gebeden. Door dit project worden hun namen wel weer in herinnering gebracht. Zolang je de namen noemt, leven de mensen voort.”

Tijdens het oefenen van het voorlezen in de achterliggende tijd kwamen de emoties. „Een kennis van me doet ook mee. Toen hij de naam van een baby van 7 maanden moest voorlezen, kon hij even niet verder.”

Afgelopen zomer nog bezocht Hollmann vernietigingskamp Auschwitz. „Het gruwelijke is dat de mensen op een georganiseerde, fabrieksmatige manier werden omgebracht.”

Rozette Kats, in de oorlog een baby, las ook tientallen namen. Ze is ingedeeld bij de letter G. Van Gobes. Mooie joodse voornamen: Esther, Mirjam, Samuël, David. Kats verloor bijna haar hele familie. Met een oom bleef ze over. Ze gaat nu scholen langs. „De miljoenen die zijn vermoord, moeten een gezicht krijgen.”

In het Verzetsmuseum Amsterdam leest auteur Ida Vos een aantal namen voor. Haïm Acathan, 71 jaar. Vrouwtje Acathan, 64 jaar. Rebecca Acathan, 43 jaar. David Acathan, 28 jaar. Haïm Acathan, 10 jaar. Lea Acathan, 3 jaar.

Niet te bevatten.