Eerste Kamer dubt over pandemiewet
In de Eerste Kamer tekent zich een meerderheid af voor de pandemiewet van zorgminister Ernst Kuipers. Wel worstelen voor- en tegenstanders met de nood-
bevoegdheid die de minister in de aangepaste Wet publieke gezondheid (Wpg) krijgt.
Als bij een pandemie de volksgezondheid ernstig en acuut gevaar loopt, wil Kuipers direct maatregelen kunnen nemen. Bij de wetsbehandeling in de Tweede Kamer zei hij dat die bevoegdheid „cruciaal” is voor de „effectieve bestrijding” van toekomstige pandemieën. Die bevoegdheid lag in de Tweede Kamer moeilijk, maar ook in de Eerste Kamer, zo bleek maandag in het eerste deel van het debat over de wet.
De wet moet zorgen voor een wettelijke grondslag om bij een pandemie maatregelen te kunnen nemen. Die was er niet toen corona uitbrak, waardoor het kabinet het lang met tijdelijke wetgeving moest doen. Die tijdelijke coronawet maakte het bijvoorbeeld mogelijk om de mondkapjesplicht en de avondklok in te voeren, en om tot het sluiten van scholen en horeca over te gaan.
Toen Kuipers die tijdelijke wet voor de vijfde keer wilde verlengen, was het welletjes voor de Eerste Kamer. Een meerderheid blokkeerde die poging een jaar geleden. Sindsdien heeft het kabinet geen juridische grondslag meer om maatregelen af te dwingen.
De aanpassing van de Wpg is bedoeld om dat juridische gat te dichten. Bij een (dreigende) pandemie krijgt het kabinet een gereedschapskist met maatregelen die het kan nemen, maar daar is altijd vooraf instemming van de Tweede Kamer voor nodig. De Tweede Kamer heeft daarnaast een blokkeringsmogelijkheid afgedwongen voor maatregelen die via de noodbevoegdheid worden ingesteld. De minister moet dergelijke ingrepen vooraf melden. Zonder tegengeluid van de Kamer worden ze dan 24 uur later van kracht.
Coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie zullen ondanks de grote zorgen over de noodbevoegdheid instemmen met het wetsvoorstel. Ook GroenLinks, PvdA en SP lijken dat te gaan doen. In dat geval is er een meerderheid.
SGP
De SGP in de Eerste Kamer neigt naar een tegenstem. Kuipers had er beter aan gedaan te wachten met de wet tot de evaluatie van het coronabeleid is afgerond én het (staats)noodrecht is herijkt, zo zei senator Van Dijk. In de Tweede Kamer stelde de SGP voor de wet op een aantal onderdelen af te zwakken. Zo zou Kuipers geen bevoegdheid mogen krijgen voor het volledig sluiten van publieke plaatsen zoals winkels, musea en restaurants én voor het geven van aanwijzingen aan besloten plaatsen, zoals kerken. Dat het kabinet die wijzigingen weigerde, is volgens Van Dijk een gemiste kans.
