Dramatische teloorgang compactcamera door opkomst smartphone
Wel grappig, die eerste mobiele telefoons met een kraaloogje om een plaatje mee te schieten. Eigenlijk kon niemand met zo’n foto thuiskomen. Maar dat veranderde toen Apple vijftien jaar geleden een tweemegapixelcamera inbouwde in de iPhone. Startpunt van een heuse revolutie.
Het Zwitsers zakmes is spreekwoordelijk voor iets wat handig en veelzijdig is. Zo ook de mobiele telefoon. Daarmee zijn mailen, appen, internetten, gamen en desnoods bellen mogelijk. De laatste tien jaar is het apparaatje ook steeds populairder om foto’s mee te schieten. De kwaliteit van de plaatjes is snel toegenomen. Daardoor is het niet meer nodig om –vooral tijdens vakanties– fototoestellen en een tas vol lenzen mee te slepen.
Reacties van vakantiegangers spreken boekdelen. „Door die spullen thuis te laten leverde ik wel iets in, maar ik kreeg er ook veel gemak voor terug.” Een ander: „De komst van de smartphone veranderde alles. Naarmate de kwaliteit van de telefoonfoto’s snel verbeterde, werd het minder nodig om een camerabody en verschillende lenzen mee te slepen.”
Testplatform Dxomark, dat fotoapparatuur onder de loep neemt, vindt dan ook dat wat betreft gebruiksgemak „de smartphone de beste keuze is voor fotografie”.
Dat smartphonefoto’s momenteel van hoge kwaliteit zijn, lijkt niet erg logisch: de zo plat mogelijk vorm van de smartphone beperkt de mogelijkheden van de optiek sterk. Er komt door de kleine lens bedroevend weinig licht binnen en voor een optische zoom is nauwelijks ruimte. Een stap in de goede richting namen de smartphonefabrikanten door meerdere lensjes aan te brengen; een extra telelens en een macrolens voor heel dichtbij.
De ontwikkelingen gaan snel. Naarmate fabrikanten hun smartphonecamera’s verder verbeteren, raakt de verkoop van compactcamera’s in een diepe duikvlucht. Marktonderzoek in 2016 laat zien dat 98,4 procent van de verkochte consumentencamera’s een smartphone betreft.
Cameraoog
Iets anders maakte de smartphone nog populairder: het extra cameraoogje aan de voorkant. Het mobieltje als intelligente spiegel. Daarin kan iemand zichzelf niet alleen bewonderen, maar ook vereeuwigen. Samen met vrienden, een interessante achtergrond, of beide. Naadloos passend in de ik-cultuur.
Wat met een normale compactcamera niet gemakkelijk gaat, is fotograferen en filmen onder ongunstige omstandigheden, binnen of ’s avonds. En zonder flitser. Hoe is het dan mogelijk dat een piepklein en weinig flexibel lensje, dat zo weinig licht doorlaat, het wel presteert? Het geheim is verborgen in de slimme software, die veel beperkingen van de primitieve optica compenseert. Soms met verbluffend resultaat.
Automatisch
Eigenlijk komt met de smartphone de reclameslogan van Kodak uit 1889 weer tot leven: „U drukt op de knop, wij doen de rest.” Kodak had de antieke, analoge camera uitgerust met een fotorolletje voor honderd opnamen. De fotograaf klikte gewoon op de sluiter, draaide de rol door en stuurde de hele camera terug naar de fabriek als het rolletje vol was. Hij kreeg in ruil daarvoor afdrukken van de foto’s en een nieuw geladen camera. De smartphone heeft de oorspronkelijke belofte van Kodak na 130 jaar weer helemaal waar gemaakt. Maar dan wel digitaal.
De stand ”automatisch” om snel en zorgeloos een foto te schieten, is op alle moderne camera’s wel aanwezig. Bij smartphones is dit doorgaans zelfs de enige mogelijkheid. De software zorgt niet alleen voor de juiste belichting maar kan bij te groot verschil tussen licht en donker de HDR-functie inschakelen (zie ”Slimme software”).
Lachend gezicht
Het algoritme van de smartphone herkent lachende gezichten en zal de kleurtemperatuur aanpassen, bijvoorbeeld bij koud tl-licht en voor een juiste kleurweergave van fruit. Specifieke microprocessoren, met een veel grotere rekenkracht dan bij de conventionele compact- en systeemcamera’s, maken het mogelijk om zeer slimme software te draaien, zonder hinderlijke tijdsvertraging.
Zodra de fotoapp van de smartphone wordt geopend, begint direct het maken van foto’s. Die worden opgeslagen in een buffer, een tijdelijke opslag in het geheugen. Zodra de ontspanknop wordt aangeraakt presenteert de software de laatste foto uit de buffer, of combineert er een aantal van voor een beter resultaat. Hieraan is het succes van smartphonefotografie voornamelijk te danken (zie ”Beeldstapelen”).
Voor het maken van actiefoto’s kan de vertraging bij gewone camera’s hinderlijk zijn. Het duurt doorgaans tot 0,2 tot 1 seconde na indrukken van de ontspanknop voordat scherpstelling en belichting geregeld zijn om daadwerkelijk de foto te maken. En dan kan het net te laat zijn.
Van die vertraging heeft de smartphone geen last. Wel kan het even duren voordat het resultaat van de softwarebewerking klaar is. Maar de foto is dan allang gemaakt.
