De maatregel - bekend als Titel 42 - stamt uit de regeringsperiode van president Donald Trump en stelt de autoriteiten in staat miljoenen migranten terug te sturen die de grens oversteken. Zo moest verspreiding van het coronavirus worden tegengegaan. In drie jaar tijd is Titel 42 zo’n 2,8 miljoen keer gebruikt.

Om de lokale autoriteiten te helpen, kondigde de regering woensdag de inzet aan van „meer dan 24.000 agenten en wetshandhavers, evenals meer dan 1100 coördinatoren” van de grenspolitie. Dit is zonder de 1500 militairen mee te tellen die het ministerie van Defensie begin mei uitzond, ter versterking van de 2500 manschappen van de National Guard, een soort reserveleger, die al langs de grens zijn gestationeerd om de douane te helpen.

De douane verwacht dat dagelijks 10.000 migranten de grens met Mexico zullen oversteken als in de nacht van donderdag op vrijdag de noodmaatregel eindigt. Dat is een verdubbeling van het gemiddelde in maart. In april is het aantal grensoverschrijdingen in het zuiden van de VS al fors toegenomen.

Tegelijkertijd heeft het land nieuwe beperkingen op het aanvragen van asiel ingevoerd. Ze werden aangekondigd in februari en treden donderdagnacht in werking. Voordat asielzoekers zich aan de grens kunnen melden, moeten ze nu een afspraak hebben gekregen via een telefonische aanvraag die is opgesteld door de grenswachten.

Voldoen asielzoekers niet aan die voorwaarde, dan wordt hun verzoek automatisch verworpen en kunnen ze worden onderworpen aan een versnelde deportatieprocedure, waardoor ze vijf jaar lang de VS niet mogen betreden. Voor onbegeleide minderjarigen geldt die voorwaarde overigens niet; zij worden hoe dan ook het land binnengelaten.

Ook zijn de VS van plan regionale verwerkingscentra voor migranten op te zetten in Colombia en Guatemala. In de centra wordt beoordeeld of migranten in aanmerking komen voor asiel en andere humanitaire en arbeidstrajecten in de VS. De Amerikaanse regering is ook in gesprek met andere Latijns-Amerikaanse landen en kondigt mogelijk in de komende weken de oprichting van meer verwerkingscentra aan. De centra moeten de werklast van de Amerikaanse douane aan de zuidgrens verlichten.