De oproep komt nadat het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) cijfers had gepresenteerd over een toename van het aantal fietsdoden, en in de aanloop naar de tweede Landelijke Dag van de Fietshelm, deze woensdag.

De organisatoren, onder wie de Hersenstichting en VeiligheidNL, zeggen dat Nederland het enige land ter wereld is waar meer mensen in het verkeer overlijden op de fiets dan in de auto. Het aantal fietsslachtoffers met ernstig letsel is in de afgelopen tien jaar sterk gestegen, terwijl „onderzoek laat zien dat helmgebruik de kans op hersenletsel met één derde verlaagt. De kans op hoofdletsel wordt 62 procent lager”, aldus Martijntje Bakker, directeur/bestuurder bij VeiligheidNL.

Op dit moment wordt gevreesd dat het aantal verkeersslachtoffers bij eenzijdige ongevallen met de fiets tot 2040 enorm zal toenemen, mede door de groeiende groep senioren. Die wordt niet alleen groter, maar ook mobieler en ‘fietslustiger’, ook als de leeftijd van 80 is gepasseerd. De snelle en ook vaak zware e-bike is onder ouderen erg populair.

Volgens Marcel Ariës, neuroloog-intensivist aan Maastricht UMC+, is de fietshelm urgenter dan ooit: „We hebben bijna dagelijks te maken met patiënten met hersenletsel door fietsongelukken en zien de gevolgen van het niet dragen van een fietshelm terug op de scans van het hoofd: breuken, bloedingen en ernstige kneuzingen.”

Een breed draagvlak voor een helmplicht lijkt er evenwel niet te zijn, blijkt uit onderzoek van Adriaan Heino, verkeerspsycholoog bij Interpolis. Nog niet de helft zou voor een helmplicht op de e-bike zijn, minder nog dan twee jaar geleden. Het is volgens hem belangrijk „om goed te kijken naar de motieven en barrières voor helmgebruik bij verschillende doelgroepen”.

Neuroloog Myrthe Boss, werkzaam in Ziekenhuis Gelderse Vallei, verloor haar moeder als gevolg van hersenletsel door een ongeluk met de e-bike. „In Denemarken draagt een op de twee volwassen fietsers vrijwillig een helm. Dat willen we in Nederland ook bereiken. „

Naast het dragen van een helm, wil VeiligheidNL het aantal fietsongevallen ook terugdringen met verkeerseducatie. Ook wil het kenniscentrum in kaart brengen waar de fietsongevallen gebeuren, om daar de infrastructuur te verbeteren, en onderzoekt ze programma’s voor valpreventie op maat voor ouderen.

Het aantal mensen dat in het verkeer is omgekomen, steeg volgens het CBS vorig jaar met ruim een kwart. Vooral fietsende 75-plussers zijn vaker slachtoffer.