Nu zal duidelijk zijn dat bedreiging van volksvertegenwoordigers niet geaccepteerd kan worden, ongeacht of die bedreigingen nu afkomstig zijn van fanatieke moslims, criminelen, voetbalsupporters of anderen. Dat geldt niet alleen voor Tweede-Kamerleden maar bijvoorbeeld ook voor raadsleden. Zij allen moeten in vrijheid hun stem uit kunnen brengen en hun standpunt kunnen formuleren.

Als daarvoor nodig is dat het gebouw van de Tweede Kamer beter beveiligd wordt en sommige volksvertegenwoordigers een tijd lang persoonsbeveiliging krijgen, dan is dat niet anders. Zeker op dit vlak mogen we niet buigen voor terreur.

Dat gegeven kan echter niet betekenen dat bedreigde kamerleden vanwege hun martelaarsrol boven alle kritiek verheven zijn. In bepaalde kringen heeft Hirsi Ali die status wel bereikt. In haar eigen partij is een discussie over haar opvattingen en de door haar gevolgde tactiek uiterst moeilijk.

Wil de VVD zich presenteren als een anti-islampartij met een seculiere bekeringsijver die zich ook tegen orthodoxe christenen richt? Fractievoorzitter Van Aartsen beklemtoonde de dag voor de terugkeer van zijn Somalische fractiegenote dat vrijheid van godsdienst voor de liberalen een groot goed is en dat zij niet geïnteresseerd zijn in de binnenkant van een godsdienst. Met andere woorden: Wie zich binnen de kaders van de rechtsorde blijft bewegen, heeft van ons niets te vrezen.

Of dat ook de lijn van Hirsi Ali zal zijn, zullen we af moeten wachten. Voor haar ballingschap heeft zij weinig anders gedaan dan haar voormalige geloofsgenoten schofferen. Geen wonder dat de haat tegen haar diep zit.

Binnen de VVD heeft zij inmiddels een sterke positie veroverd. Van Aartsen, wiens rol als politiek leider betwist is, heeft een keer de fout begaan om Wilders vanwege zijn Turkije-standpunt uit de fractie te zetten. Hij kan zich niet een soortgelijk conflict met Hirsi Ali veroorloven.

Onmiskenbaar geven de etnische minderheden in ons land grote problemen. Dat zal nog wel een poosje zo blijven. Dat geldt in het bijzonder wel voor islamieten. Velen van hen voelen zich hier vreemd. Zij hebben weinig affiniteit met de Nederlandse maatschappij en de Nederlandse rechtsorde.

Ook wereldwijd is de islam zowel een factor van betekenis als een bron van zorg. Het islamitisch terrorisme en antiwesters fanatisme zijn geen incidentele verschijnselen. Die vinden hun voedingsbodem in de koran en de daaruit voortvloeiende traditie.

Maar juist daarom is er reden om behoedzaam te manoeuvreren en niet meer vijanden te maken in de islamitische wereld dan we daar al hebben. De aanpak van Hirsi Ali draagt waarschijnlijk meer bij tot het aanwakkeren van godsdiensthaat onder de moderne Nederlanders dan tot het integreren van de moslims in de Nederlandse samenleving.