Kiev wordt Kyiv
Taal is niet neutraal. Iedere lezer van het Reformatorisch Dagblad voelt het verschil aan tussen ”bevindelijk gereformeerden” en ”strenggereformeerden” of, zoals je soms tegenkomt: ”zwartekousenkerken”.
Zo’n zelfde gevoeligheid is er soms bij namen van landen, gebieden of plaatsen. Een bekend voorbeeld is de aanduiding van de Palestijnse gebieden, de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever. Sommige media duiden deze gebieden aan als Palestina, hoewel Nederland die gebieden niet als een zelfstandige staat heeft erkend. Anderen spreken over ”de bezette Palestijnse gebieden”, maar ook dat is geen neutrale term. Immers, door een gebied ”bezet” te noemen, wijs je meteen Israël aan als onderdrukker, ”bezetter”. De redactie van het Reformatorisch Dagblad noemt de gebieden daarom bij naam of spreekt over ”betwiste gebieden”.
Taal verraadt dus hoe je je verhoudt tot een conflict. Dat geldt ook voor de schrijfwijze van plaatsnamen. Oudere lezers herinneren zich mogelijk nog hoe de hoofdstad van Indonesië na de Onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949) van naam veranderde: de oerhollandse naam Batavia werd Djakarta en later Jakarta.
Bij sommige plaatsnamen is het verschil in schrijfwijze niet zo belangrijk. Bij Paris en London vermoedt niemand een conflict en bij Bruxelles denk je hooguit aan een taalstrijd waar de meeste Belgen mee hebben leren leven.
Dat ligt anders bij de schrijfwijze van plaatsnamen in Oekraïne. De namen Kiev, Charkov en Odessa, om maar drie bekende te noemen, zijn afgeleid van de Russische schrijfwijze, terwijl Oekraïners spreken over Kyiv, Charkiv en Odesa. Waar Oekraïne van oorsprong een tweetalig land was, beschouwen de inwoners de Russische schrijfwijze nu als de taal van de bezetter.
En daarmee ligt de vraag naar de schrijfwijze ook op het bordje van media. Blijf je Kiev schrijven omdat we dat nu eenmaal gewend zijn? Of kies je voor Kyiv om aan te geven dat je de inval van Rusland in Oekraïne veroordeelt? Sinds 1991, na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, is Oekraïens de landstaal, maar westerse media bleven zich toch baseren op de Russische schrijfwijze. Dat veranderde na de inval van Rusland. Steeds meer media schrijven plaatsnamen en de namen van personen nu zoals de Oekraïners het graag zien om zich te onderscheiden van het Russische alfabet. Dat vindt de redactie van het RD een juiste keuze en vanaf maandag doen we dat ook.
Reageren? Hoofdredactie@rd.nl