„Vroeger zag je bij verkiezingen in de provincies meerdere grote partijen. Dat had alles te maken met de zuil waar mensen uit kwamen. Katholieken stemden bijvoorbeeld massaal op de KVP en later het CDA. Eind jaren zestig, het einde van de verzuiling, begonnen deze identiteiten af te zwakken en konden partijen niet standaard meer terugvallen op hun achterban”, legt Van der Meer uit. Het gevolg was dat christelijke partijen, en later sociaaldemocratische partijen, aanhang verloren. Zo ontstond er ruimte voor nieuwe partijen om nationaal groot te worden. „De laatste decennia zie je dat er geen partij meer is die standaard een grote achterban heeft. Ze moeten allemaal campagne voeren”, zegt de politicoloog. „De BBB heeft daar goed op ingezet.”

Wat ook bijdraagt aan de monsterzege van de BBB, is de plaats die de partij in het politieke spectrum heeft gepakt. Volgens Van der Meer had je vroeger links en rechts, maar is de huidige politiek uiteengevallen in drie blokken: links, centrumrechts en radicaalrechts. „Er is in de politiek een behoefte om centrumrechts en radicaalrechts bij elkaar te brengen. Vier jaar geleden deed Forum voor Democratie dat, toen die partij zich presenteerde als een nieuwkomer tussen de VVD en de PVV. Deze keer heeft de BBB die ruimte ingenomen.”

De BBB won in veel gemeenten stemmen ten koste van FVD. „De politieke onvrede in Nederland is nog groter dan vier jaar geleden, waardoor je ziet dat nog meer mensen hun stem hebben gegeven aan BBB dan aan FVD destijds”, verklaart Van der Meer.

De BBB is de grootste in iedere provincie geworden. In Drenthe en Overijssel stemde ruim een derde op de partij. In onder meer Utrecht en Noord-Holland was de overwinning minder overduidelijk. Daar won de BBB het nipt van GroenLinks en de VVD.