Migranten die geen aanspraak kunnen maken op asiel maar dat toch blijven proberen, maken „natuurlijk echt misbruik van het systeem”, zegt verantwoordelijk Eurocommissaris Ylva Johansson. Maar een op de vijf afgewezenen keert terug. Nederland worstelt al langer met de komst van veel ‘veiligelanders’, vaak uit landen als Marokko en Tunesië.

EU-landen zouden er ook goed aan doen om beroepsprocedures voor afgewezen aanvragers op elkaar af te stemmen, zegt Johanssons collega Margaritis Schinas. Het is niet de bedoeling dat lidstaten „tegen elkaar worden uitgespeeld” en een onterecht verblijf wordt gerekt en gerekt. Schakel ook EU-grenswacht Frontex vaker in bij het terugsturen van migranten, roept Johansson op. Nu doen eigenlijk maar twee lidstaten dat.

Johansson en Schinas bevelen verder een reeks andere maatregelen aan voor het terugsturen van onwelkome migranten en het versterken van de buitengrenzen van de EU. Over die twee punten lijken de EU-landen, die al jaren ruziën over de verdeling van nieuwkomers en daardoor maar niet tot een gezamenlijk asielbeleid komen, elkaar makkelijker te vinden. De EU-leiders maakten daar vorige maand afspraken over en willen daar volgende week op een volgende top mee verder.

De commissie hoopt de EU-landen op één lijn te krijgen bij het bewaken van hun grenzen. Zij legt de lidstaten vijftien uitgangspunten voor die zij en Frontex daarbij binnen vijf jaar zouden moeten gaan volgen. Daarna bekijkt de commissie of dat is gelukt.

Het uitwisselen van afwijzingen had al twee jaar geleden kunnen en moeten beginnen, zegt CDA-Europarlementariër Jeroen Lenaers. Hij is blij dat het informatiesysteem nu eindelijk in bedrijf is, „maar er zal meer nodig zijn om illegale migranten ook daadwerkelijk te laten terugkeren”. Lenaers vindt het ook „onbegrijpelijk” dat de commissie blijft weigeren EU-geld te besteden aan grenshekken.

Zijn PvdA-collega Thijs Reuten betreurt de volgens hem obsessieve nadruk op grensbewaking en terugkeer juist. Hij hamert op legale routes voor asielzoekers zodat die hun leven niet langer hoeven wagen.