Om de militaire opkomst van Peking te pareren, stappen de Amerikaanse president Joe Biden, de Australische premier Anthony Albanese en de Britse premier Rishi Sunak ontwikkelen samen nieuwe onderzeeboten. Maandag beklonken de drie leiders hun ambitieuze overeenkomst in San Diego, de belangrijkste thuisbasis van de Amerikaanse onderzeevloot voor de Pacific.

De drie landen bouwen, bemannen en bewapenen toekomstige aanvalsonderzeeboten naar Brits ontwerp. De nucleair aangedreven vaartuigen krijgen een conventionele bewapening van kruisraketten en torpedo’s. De VS leveren technologie voor de onderzeeboten, waaronder een geavanceerd verticaal lanceersysteem. Hierdoor kunnen de onderzeeërs op pad met een groter aantal raketten.

De Britten bouwen de nieuwe onderzeeboten in Barrow, in het noordwesten van Engeland. Australië maakt gebruik van de Britse ervaring om op termijn eigen onderzeeërs te bouwen in de zuidelijke havenstad Adelaide.

De samenwerking is grensverleggend voor de VS. De Amerikanen hebben hun nucleaire voortstuwingstechnologie tot nu toe alleen met het VK gedeeld. Het grote voordeel van nucleair aangedreven onderzeeboten tegenover diesel-elektrische varianten is dat het bereik en de inzettijd vele malen groter zijn.

De gezamenlijke ontwikkeling en exploitatie van de onderzeevloot moet door schaalvergroting kostenbesparend werken. Het internationale maritieme project levert bovendien veel werkgelegenheid op.

Van stapel

De eerste nieuwe Britse aanvalsonderzeeboten moeten eind jaren 2030 van stapel lopen. Australië verwacht de eerste onderzeeërs begin jaren 2040 te verwelkomen. De kosten voor Canberra kunnen in dertig jaar tijd oplopen tot een slordige 200 miljard dollar.

Om het gat tot de levering op te vangen, sturen de VS vanaf 2027 op basis van roulatie vier onderzeeboten naar Australië; Groot-Brittannië eentje. Verder koopt Canberra drie onderzeeërs van de Virginia-klasse in de VS tegen gereduceerd tarief, met een optie op nog twee stuks. Daarmee kan Australië alvast commandanten en matrozen trainen. De Amerikaanse Virginia SSN-774-onderzeeboot is op dit moment op bezoek in Perth, Australië.

De ambitieuze overeenkomst van de VS, Australië en het VK is baanbrekend. De gezamenlijke ontwikkeling van het maritieme wapensysteem creëert als het ware een gemeenschappelijke vloot nucleaire onderzeeërs. Bovendien wisselen de drie landen hoogwaardige technologie uit en raken hun defensie-industrieën nauw verweven.

„Het is moeilijk om de stap te overdrijven die we als natie zetten”, verklaarde de Australische minister van Defensie, Richard Marles, vorige week. De onderzeeboten zorgen volgens hem voor veiligheid en stabiliteit door afschrikking.

De overeenkomst van maandag is een gevolg van de achttien maanden geleden gesloten militaire Aukus-alliantie, verwijzend naar Australië, UK en US. Volgens de deal zouden de VS en Groot-Brittannië samen Australië helpen aan minimaal acht nucleaire onderzeeboten.

Ernstige rel

De presentatie van Aukus in 2021 leidde tot een ernstige rel tussen Australië en Frankrijk. Canberra zette abrupt een streep door een overeenkomst van pakweg 33 miljard dollar voor de levering van pakweg tien Franse diesel-elektrische onderzeeboten, ter vervanging van de dertig jaar oude Australische schepen.

De VS, Australië en het VK maken met Aukus een gezamenlijke vuist richting het zich snel ontwikkelende China en zijn agressieve houding richting Taiwan. De zeevloot van Peking is nu al de grootste ter wereld. China veroordeelt de alliantie overigens als nucleaire provocatie.

De Amerikanen zetten zwaar in op Azië. Japan mag naar verluidt honderden Amerikaanse kruisraketten aanschaffen, de Filipijnen stellen vier militaire bases open voor de VS, terwijl Australië onderdak biedt aan zware Amerikaanse B-52-bommenwerpers.

De wapenwedloop in Azië bereikt hiermee een nieuwe fase.