Cité Soleil is een Haïtiaanse stad die voor een groot deel uit sloppen bestaat en enkele honderdduizenden inwoners telt. Bendes delen er de lakens uit en schuwen grof geweld niet. De bevolking is straatarm.

In deze stad runde Artsen zonder Grenzen tot voor kort een ziekenhuis. De internationale hulporganisatie berichtte deze week echter het werk in Cité Soleil voorlopig te hebben beëindigd. „Op slechts enkele meters van het ziekenhuis wordt er gevochten”, verklaarde medisch adviseur Vincent Harris van de organisatie. Het hospitaal was weliswaar geen direct doelwit, maar lag wel in de frontlinie van de gevechten.

De veiligheid van het team en de patiënten kon daardoor niet meer worden gegarandeerd. Het hospitaal was door het bendegeweld bovendien nog nauwelijks bereikbaar voor gewonden en zieken. Het compoundterrein lag volgens Harris vol met verdwaalde kogels.

De sluiting van het gezondheidscentrum komt te midden van berichten over sterk toegenomen geweld in de wijdere omgeving. In een van de wijken van de naburige hoofdstad Port-au-Prince, Bel Air, is het geweld tussen rivaliserende bendes sinds 28 februari weer volop opgelaaid. Als gevolg ervan ontvangen klinieken in de stad grote aantallen patiënten met schotwonden.

„Het is moeilijk te zeggen hoeveel mensen er in totaal gewond zijn geraakt in de stad”, gaf Freddy Samson van Artsen zonder Grenzen in Haïti daarbij aan. „Veel mensen zijn te bang om hun wijken te ontvluchten.”

Geen MAF-vluchten

Het extreme geweld in Haïti heeft ook andere hulporganisaties recent doen besluiten hun werk terug te schroeven of zelfs te beëindigen.

Zo berichtte MAF Haïti eind februari dat het vanaf 1 april tot zeker 1 januari 2024 alle werk in het land stillegt en dus geen vluchten zal uitvoeren. De organisatie gaf aan „dat stafleden de laatste zes maanden direct betrokken zijn geweest bij een kidnap, evacuatie van familie, de dood van een stafmedewerker en gewapende overvallen, om maar enkele dingen te noemen”.

De opsomming is tekenend voor de situatie in Haïti sinds de moord op president Jovenel Moïse in juli 2021. Met name de Haïtiaanse hoofdstad Port-au-Prince en de voorsteden zijn sindsdien het toneel van geweld. Bendes zijn in het machtsvacuüm gesprongen en hebben nog meer macht naar zich toegetrokken dan ze al hadden. Zo’n twee derde van de stad zou inmiddels feitelijk in handen zijn van bendes.

De bendes verplaatsen hun werkzaamheden intussen ook naar het platteland, wat gevolgen kan hebben voor de toch al haperende voedselproductie. Volgens VN-cijfers heeft bijna de helft van de Haïtiaanse bevolking al een ernstig gebrek aan voedsel.

De interim-regering, die sinds de moord op Moïse officieel aan de macht is, heeft de VN gevraagd een internationale troepenmacht te sturen om de onlusten te bedwingen en de weg vrij te maken voor nieuwe verkiezingen. In Haïti groeit volgens waarnemers de steun voor zo’n missie, maar is er tegelijk nog veel scepsis. De ervaringen met eerdere missies zijn namelijk niet onverdeeld positief.