Sharon nam zijn besluit nadat een Palestijnse aanslag en andere geweldsincidenten een eind hadden gemaakt aan de optimistische stemming die ontstond toen de Palestijnen de als gematigd geldende Mahmud Abbas vorige week tot hun nieuwe leider kozen. Israël heeft geëist dat de zaterdag beëdigde Abbas optreedt tegen de extremisten.

Ook Abbas wil dat militante groepen stoppen met aanslagen op Israëlische doelen. Hij weigert echter geweld te gebruiken en zegt de extremisten door onderhandelingen tot een staakt-het-vuren in het geweld tegen Israël te willen bewegen.

Na de Palestijnse verkiezingen van vorige week zag het ernaar uit dat een ontmoeting tussen Sharon en Abbas niet lang op zich zou laten wachten, maar nadat een Palestijnse aanslag bij een grensovergang tussen Israël en de Gazastrook donderdag aan zes Israëlische burgers het leven had gekost, verbrak Sharon het contact met Abbas.

Volgens Sharon had Abbas de aanslag moeten voorkomen. Zaterdag schoot het Israëlische leger bij acties in de Gazastrook acht Palestijnen dood. Bij een Palestijnse raketaanval op de Israëlische grensplaats Sderot raakte een tienermeisje levensgevaarlijk gewond. Zondag schoten leden van de Hamas nog eens twee zelfgemaakte raketten op Sderot af. Volgens het Israëlische leger hebben Palestijnse extremisten in de Gazastrook de afgelopen twee weken in totaal zo’n 200 aanvallen uitgevoerd op Israëlische doelen. Gewoonlijk zijn dat er gemiddeld 40 per week.

Hoge legerfunctionarissen zeiden dat het leger moet kiezen of het een grootscheeps offensief zal uitvoeren in de Gazastrook, dan wel een aantal kleinere operaties die specifiek zijn gericht tegen extremisten. De tweede mogelijkheid geniet volgens hen de voorkeur, omdat een groot offensief het Abbas wel heel moeilijk zou maken.

De Palestijnse minister van Buitenlandse Zaken, Nabil Shaath, veroordeelde het Israëlische besluit tot militair optreden. „Terwijl Abu Mazen (Abbas, red.) zegt dat hij hard zal werken om weer op het vredespad te geraken, kondigt Sharon militaire escalatie aan”, zei hij. „Ik ben bang dat Sharon zal zeggen dat Abu Mazen in de voetsporen van (zijn voorganger Yasser, red.) Arafat treedt en dat hij daarom niets met Abu Mazen te maken wil hebben.”

In de toespraak bij zijn beëdiging veroordeelde Abbas zaterdag het Israëlisch-Palestijnse geweld. Hij riep op tot een onmiddellijk staakt-het-vuren en zei dat hij zijn hand in vrede naar Israël uitsteekt. Abbas legde voor enkele honderden hoogwaardigheidsbekleders in het door beschietingen geschonden Muqata-gebouw in Ramallah de ambtseed af met zijn hand op de koran. In zijn toespraak ging hij niet in op het Israëlische besluit om hem te mijden tot hij optreedt tegen de Palestijnse extremisten. Hij beloofde trouw te blijven aan de Palestijnse droom van een eigen staat en eiste een eind aan de Israëlische bezetting, de moord op militante leiders en de uitbreiding van joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever.

Sharon en andere Israëlische regeringsvertegenwoordigers noemden de toespraak teleurstellend, omdat Abbas niet zei hoe hij een eind denkt te maken aan het Palestijnse geweld tegen Israël. „Ondanks de verandering in het Palestijnse leiderschap zien we dat er aan de top geen enkele actie is ondernomen om een eind te maken aan het terrorisme”, zei Sharon zondag. „Deze situatie kan niet voortduren.” Niet iedereen in de regering denkt er zo over. Minister van Milieu Shalom Simhon, van de onlangs tot de regering toegetreden Arbeidspartij, zei dat Abbas nog niet lang genoeg aan de macht is om het terrorisme te kunnen aanpakken.

De Hamas en de andere militante Palestijnse groepen reageerden met tegenstrijdige verklaringen op de rede van Abbas. Zij zeiden zich het recht voor te behouden om hun aanslagen voort te zetten, maar zeiden ook te geloven dat zij met de nieuwe Palestijnse leider tot een akkoord kunnen komen. In het verleden hebben radicale Palestijnen laten doorschemeren bereid te zijn tot een staakt-het-vuren als Israël garandeert te stoppen met het liquideren van hun leiders.