Dat heeft minister De Geus van Sociale Zaken zondag gezegd in het televisieprogramma Buitenhof.

„We houden een grote schoonmaak in de sociale zekerheid die op dit moment zijn weerga niet kent”, zei De Geus. De stelselwijzigingen hebben volgens de minister tijdelijk op de economie gedrukt. „Behalve al die hervormingen, die sowieso nodig waren, hebben we te maken met een economie die niet zo lekker gaat”, aldus de minister.

De schoonmaak betekent volgens De Geus dat de economie en daarmee de werkgelegenheid weer gaan groeien. Niet alleen werknemers plukken daar de vruchten van. Bedrijven kunnen volgens de minister in 2006 rekenen op een verlaging van de winstbelasting.

Dit jaar hoeven werknemers echter niet op een dikkere portemonnee te rekenen. De Geus houdt dan ook rekening met moeizame onderhandelingen voor de ruim 800 CAO’s die vakbonden en werkgevers dit jaar moeten vernieuwen.

De vakbonden zetten wel in op loonsverhoging. Zij spraken in het sociaal akkoord van november vorig jaar af om uiterst terughoudend te zijn met looneisen. „De lonen zullen dit jaar al beperkt stijgen”, zegt een woordvoerder van vakcentrale FNV.

Voorzitter D. Terpstra van vakcentrale CNV sluit niet uit dat de opmerkingen van De Geus werknemers tot hogere looneisen zullen aanzetten. Terpstra vindt het veel te vroeg om vooruit te kijken naar 2006. Volgens de vakbondsvoorzitter moet de minister zich concentreren op het heden, omdat er genoeg belangrijke dingen spelen.

De bonden stellen dat de lonen een zaak zijn van werknemers en werkgevers, en niet van de minister. De FNV en het CNV verdenken De Geus ervan dat hij met zijn belofte goede sier wil maken bij de bevolking. In 2007 zijn er immers weer verkiezingen.

Ook de organisatie van kleine en middelgrote bedrijven MKB-Nederland vindt dat De Geus niets te zeggen heeft over de hoogte van de lonen. „Het komende CAO-overleg wordt al complex genoeg”, zegt coördinator sociale zekerheid A. van Delft.

Volgens een woordvoerder van werkgeversorganisatie VNO-NCW „is het nog te vroeg om over de lonen van 2006 te beginnen. We moeten eerst verstandige CAO’s voor dit jaar afspreken, om het economisch herstel niet in de kiem te smoren.”

De hervorming van de sociale zekerheid is inmiddels in volle gang. Naast wijzigingen in onder meer de WAO en het prepensioen wil De Geus voor het einde van dit jaar het ontslagstelsel vereenvoudigen. Volgens hem levert beperking van de toets op verwijtbare werkloosheid jaarlijks 100 miljoen euro op. De minister heeft de werkgevers en de werknemers, verenigd in de Sociaal-Economische Raad, hier inmiddels advies voor gevraagd.

Bovendien worden mensen met een lange diensttijd volgens De Geus op dit moment te sterk beschermd. Vooral buitenlandse bedrijven deinzen er dan ook voor terug werknemers in Nederland aan te nemen. De minister pleit er daarom voor dit zogenaamd ”last in, first out-principe” gedeeltelijk los te laten.