Vorige week werd een Hindoestaanse medewerkster van een restaurant in de grootste volkswijk van de hoofdstad Paramaribo op staande voet ontslagen Zij had zich op haar Facebookpagina beledigend uitgelaten over vooral de Marrons, de afstammelingen van weggelopen slaven. De jongedame schreef daags na de rellen: „Zijn jullie vergeten dat jullie huis in het bos is? Het was 100 procent prachtig toen die apen als slaven werden behandeld; die tijd komt terug.”

Haar uitlatingen zijn in het hedendaagse Suriname geen uitzondering. Vooral op sociale media wemelt het van dit soort kreten, de ene nog erger dan de andere. De voormalige kolonie wordt doorgaans omschreven als een multi-etnische smeltkroes. Nazaten van Afrikaanse slaven, Brits-Indische en Javaanse contractarbeiders, Joden, Libanezen, Chinezen en blanke Nederlanders leven samen met de oorspronkelijke inheemse volken.

De etnische groepen leven vooral naast elkaar, van een echte samensmelting tot een homogeen geheel is geen sprake. Iedere groep gaat voor een groot deel zijn eigen weg en houdt vast aan de eigen cultuur, normen en waarden. Er vindt wel een vermenging plaats en de meeste mensen zeggen dat ze zich vooral Surinamer voelen. Maar wie wat verder kijkt dan de oppervlakkige buitenkant, zal al snel concluderen dat het in werkelijkheid allemaal niet zo’n pais en vree is.

Vooral de Hindoestanen en de Afro-Surinamers, die beiden zo’n 30 procent van de totale bevolking uitmaken, gunnen elkaar vaak het licht in de ogen niet. Bij de Afro-Surinamers leeft veelal het idee dat de ”koelie” (de Hindoestaan) zijn geld heeft verdiend door andere groepen uit te buiten. De Hindoestaan vindt dat de ”blakaman” (letterlijk vertaald: zwarte man) lui is en dat de meesten criminelen zijn en het land niet zelfstandig vooruit kunnen brengen.

Verzet

Dat beeld werd voor hen bevestigd door de gewelddadigheden en plunderingen van 17 februari; daar waren vooral Afro-Surinaamse jongeren voor verantwoordelijk. De spanningen spelen altijd op als het in economisch opzicht wat minder gaat in het land. De ongeregeldheden hadden plaats bij een demonstratie tegen het beleid van president Chan Santokhi, die Hindoestaan is. Hij heeft in de ruim twee jaar dat hij aan de macht is overwegend Hindoestanen benoemd op de belangrijkste functies. Dat heeft, samen met de zware economische maatregelen die vooral veel Afro-Surinamers treffen, mede geleid tot het verzet tegen zijn regering.

Argusogen

Vrijwel niemand in Suriname durft hardop uit te spreken dat het vooral Afro-Surinaamse jongeren waren die herrie schopten. Dat werd ook in het verleden nooit benoemd, waardoor er nooit is gezocht naar een oplossing van de problemen. En zo blijven de spanningen sluimeren en kijken beide groepen doorlopend met argusogen naar elkaar.

Dat er nog nooit grote etnische schermutselingen zijn ontstaan, zoals bijvoorbeeld in Trinidad en buurland Guyana, is daarentegen juist te danken aan de enorme etnische verscheidenheid. Geen enkele groep is groot en machtig genoeg om zich als meerderheid te manifesteren. In Guyana en Trinidad zijn er vrijwel alleen maar Hindoestanen en Creolen, die elkaar regelmatig in de haren vliegen.

Maar de meeste Surinamers willen graag dat de verschillende etniciteiten van hun land geen splijtzwam zullen vormen en dat de rust snel terugkeert. Maar ze beseffen ook dat daar eerst een drastische economische ommezwaai voor nodig is, zodat iedereen weer tevreden is. En alle inwoners vreedzaam naast elkaar kunnen leven.