Het eentonige gebrom van de generator klinkt door het Mamapark in Irpin, een Oekraïense voorstad ten noordwesten van Kiev. Het apparaat voorziet een zogeheten ”poenkt nezlamnosti”, punt van onoverwinnelijkheid, van elektriciteit. Het is een grijze, rechthoekige tent waar Oekraïners kunnen verblijven als thuis de elektriciteit is uitgevallen. Binnen is het –naast het sonore geluid van de generator– stil.

Aan de vier opgestelde tafels kijken vijf mensen op schoolstoelen op hun telefoon of zitten achter een laptop te werken. Verder staan er waterflessen, een waterkoker en een magnetron. Warme lucht wordt de tent ingeblazen.

Toen Rusland vanaf oktober de Oekraïense energie-infrastructuur begon aan te vallen, vreesden de Oekraïners voor een barre winter zonder elektriciteit, verwarming en water. Helemaal in steden als Irpin, Izjoem en Mykolajiv, waar flatgebouwen en woningen door de oorlog ramen en daken missen. Om het leed te verzachten, zetten de Oekraïense autoriteiten door heel het land punten van onoverwinnelijkheid op.

Rustig

In Irpin vind je de tenten achter het stadhuis of in een woonwijk. Ook op andere locaties kunnen mensen terecht, zoals onder in een appartementencomplex, de centrale bibliotheek of een blauwe tent van een Oekraïens telefoonbedrijf. In Hostomel, ten noorden van Irpin, kunnen bewoners zich in een voormalige apotheek opwarmen aan de houtkachel. Ze krijgen thee, koffie en brood uitgedeeld.

Storm loopt het deze middag niet in de tent in het Mamapark. Buiten ligt de temperatuur iets onder het vriespunt. Moeders maken een ronde met een kinderwagen, mensen zitten op hun werk en er zijn geen Russische raketaanvallen die voor het uitvallen van de elektriciteit zorgen. Bij stroomuitval door een aanval zitten de tenten voller.

Toch werkt de stroom niet optimaal. De beschadigde infrastructuur is kwetsbaar en om die niet te veel te belasten is van tijd tot tijd de elektriciteit uitgeschakeld. Daarom zijn er schema’s opgesteld om aan te geven wanneer een huis zonder stroom zit.

Wederopbouw

In de woning van Katja Charnovetsj is volgens het schema vóór vier uur geen elektriciteit. En dus zit ze nu onder tl-buizen in de tent achter haar laptop. Internet is er gratis. Op iedere tafel ligt een stekkerdoos.

Normaal gesproken werkt Charnovetsj (32) thuis. Ze kan niet zonder internet. „Ons bedrijf helpt mensen in de gebieden die bezet zijn geweest. Die mensen hebben niks. Dus we hebben geen minuut te verliezen, ook niet als de stroom uitvalt.”

Het is rustig in de tent, ziet ze. De winter valt mee. „Het is -5 graden. Dat is voor ons warm. Maar als na een Russische raketaanval de elektriciteit uitvalt, brengt zo’n tent iedereen samen. Het sterkt elkaar als je hier zit met zijn allen.”

Irpin staat in het Oekraïense en het internationale geheugen gegrift. In de vier weken na de Russische invasie op 24 februari werd hier gevochten voor de slag om Kiev. Toen de Russische krijgsmacht zich vervolgens terugtrok, werden de oorlogsverwoestingen zichtbaar. Bijna 120 flatgebouwen en ruim 1480 woningen werden verwoest. Meer dan 16.000 inwoners raakten dakloos.

Tussen de zwartgeblakerde en verwoeste gebouwen zonder ramen en daken klinkt het geklop van hamers en het jankende geluid van boormachines. De wederopbouw is begonnen. Flats staan in de steigers en worden geverfd. Ramen worden teruggezet.

Luchtalarm

Na te zijn gevlucht voor het geweld tijdens de eerste oorlogsmaanden keerde Charnovetsj in mei terug in Irpin. „Het was vreselijk. Alles was verwoest. Overal lag glas. Nu zie je mensen terugkeren, ook kinderen.”

Schuin tegenover Charnovetsj zit, verborgen onder zijn zwarte honkbalpet, architect Oleksandr Poljakov. Naast hem een blikje energiedrank.

Vanwege de omstandigheden is hij bijna elke dag in de tent. Poljakov bestudeert op zijn laptop een huis dat een opknapbeurt krijgt. „Dit heeft niks te maken met de oorlog. Deze mensen willen verbouwen.”

Hij heeft Irpin niet verlaten tijdens de oorlog. Poljakov (39) verbleef in een schuilkelder. Het was gevaarlijk, zegt hij. Een keer was hij net op tijd vertrokken: twee tot drie minuten later trof een raket de flat waar hij eventjes verbleef. „Het is een wonder dat ik nog leef.”

Op de inklapbare tafel heeft de gepensioneerde Dima Pelipenko een stapeltje gasrekeningen voor zich liggen. Hij is bezig ze te betalen. Thuis zijn de ramen vervangen op kosten van de overheid. Het bevalt hem goed in de tent. Er is elektriciteit, het is warm, er is koffie en „je kunt wat kletsen met mensen”.

De Russen zijn weliswaar verjaagd uit Irpin, maar het gevaar is nog niet geweken. Het luchtalarm klinkt nog geregeld. Twee dagen geleden vielen er nog raketten op Irpin, vertelt Pelipenko (60).

Veel mensen zijn teruggekeerd, anderen ook niet, ziet hij om zich heen. „Mensen zijn bang. Ik ook. We wachten op het einde. We snakken naar de overwinning. En dat de soldaten gezond terugkeren. Dat is mijn grootste wens.”