De 34-jarige Santos werd vorig jaar binnen de Republikeinse Partij gezien als een aanstormend politiek talent. Bij de Congresverkiezingen van november vorig jaar slaagde hij erin in het kiesdistrict Long Island van de stad New York een overwinning te halen. Dat was een prestatie op zich. Want twee jaar eerder zaten de Democraten daar nog stevig in het zadel. Zeker ook oud-president Donald Trump was in zijn nopjes. Santos stond bekend als een Trumpsupporter.

Al spoedig pakten echter donkere wolken zich samen boven de rijzende politieke ster. In verschillende media doken berichten op dat Santos had gerommeld met zijn CV. „Een in elkaar geknutselde levensgeschiedenis, die ook nog eens knullig was opgesteld,” schreef de New York Times.

Wat had Santos tijdens de campagne beweerd? Hij profileerde zich als een trotse homoseksuele Jood met een universitaire opleiding aan onder meer het Baruch College in New York. Hij had ervaring bij grote banken zoals Goldman Sachs en Citygroup en beheerde een flinke vastgoedportefeuille. Bovendien waren zijn Oekraïense grootouders de Holocaust ontvlucht en was zijn moeder slachtoffer geworden van de aanslagen van 9/11. Alles bij elkaar een indrukwekkend levensverhaal

Alleen, dit kwam niet overeen met de feiten. Santos is een rooms-katholiek wiens Braziliaanse ouders geen Joodse of Oekraïense wortels hebben. Hij studeerde nooit af aan het Baruch College of welke universiteit dan ook, had geen vastgoed in beheer en was wel klant bij maar geen medewerker van gerenommeerde banken. Zijn moeder overleed in 2016 en niet op 11/9. Tenslotte: hij was jarenlang getrouwd met een vrouw.

Spijtbetuigingen

Toen Santos eind vorig jaar met deze discrepanties tussen feit en fictie werd geconfronteerd, zocht hij de oplossing in „nuanceringen.” Zo zei hij weliswaar niet Joods te zijn, maar wel Joodsachtig. En zijn moeder was inderdaad niet bij de aanslagen op de Twin Towers overleden, maar ze was wel aanwezig geweest in een van de torens toen een vliegtuig daar in vloog. Ze had toen veel stof ingeademd en haar gezondheid had daardoor blijvende schade opgelopen.

Op enkele punten, zoals bijvoorbeeld zijn studie aan het Baruch College, gaf Santos toe een loopje met de waarheid te hebben genomen. Het was volgens hem een misplaatste verfraaiing van zijn CV geweest. „Ja, we doen soms stomme dingen in het leven.” Ook erkende hij in het verleden met een vrouw gehuwd te zijn geweest. „Maar mensen veranderen. Ik ben zeer homoseksueel en heb geen problemen met mijn seksualiteit.”

Santos dacht met die gedeeltelijke spijtbetuiging weg te komen. De oproep van Democratische afgevaardigden om geen zitting te nemen in het Huis, legde hij naast zich neer. Dat kon hij ook doen omdat de leiding van de Republikeinse partij hem niet liet vallen. Sterker, de nieuwe voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, de Republikein Kevin McCarthy, benoemde hem in een tweetal commissies. Tegenover critici zei McCarthy zijn partijgenoot te blijven steunen zolang de kiezer hem niet afwees.

Pyramidespel

Dat laatste lijkt inmiddels niet meer het geval te zijn. Uit recent onderzoek van Newsday / Siena College onder de kiezers van het district waar Santos kandidaat was, vindt nu 83 procent van de kiesgerechtigden dat hij niet langer kan functioneren. Dat zeggen niet alleen de Democraten, maar ook de Republikeinen.

Deels heeft dat te maken het valse CV; deels met de berichten over mogelijk financiële malversaties, zowel met de campagnegelden als met inkomsten van een stichting op het gebied van dierenbescherming waarvoor Santos actief is geweest. Ook zou hij betrokken zijn geweest bij een beleggingskantoor voor particulieren dat in feite een soort pyramidespel organiseert. Inmiddels zijn enkele justitiële onderzoeken gestart.

Eind vorige maand deelde Santos mee dat hij vanwege die onderzoeken zich voorlopig terugtrekt uit de twee commissies waarvan hij lid was. De Democraten vinden dat echter onvoldoende. Hun stelling is: Hij moet eruit en hij heeft tijd genoeg gehad om de eer aan zichzelf te houden.

Een motie om hem als lid uit het Huis te verwijderen zal het echter niet halen. Daarvoor is een tweederdemeerderheid nodig en daarvoor hebben de Democraten de steun van de Republikeinen nodig. „Maar,” zo zegt Democratisch lid van het Huis Robert Garcia uit Californië, „de Republikeinen zitten danig met Santos in hun maag, maar ze weigeren hem uit te spuwen.”