Ongeveer 60 procent van Venezuela’s voor landbouw en veeteelt geschikte areaal is in handen van slechts 1 procent van de bevolking. „Een dergelijke situatie kan geen enkele zichzelf respecterende revolutie zich veroorloven”, aldus president Chavez, die eind vorige week akkoord ging met de door gouverneur Johnny Rangel van de deelstaat Cojedes voorgestelde overname van een grote veehouderij die het eigendom is van de Britse vleestycoon Lord Vestey.

Voor de bezetting van het El Charcote-landgoed was een indrukwekkende politiemacht op de been gebracht. Zelfs het leger was aanwezig om eventueel verzet door de arbeiders van de veehouderij en hun voormannen te ontmoedigen. Met geweren in de aanslag namen de agenten en soldaten bezit van het landgoed om vervolgens een groep van ongeveer driehonderd landloze boeren en hun gezinnen toe te laten die onmiddellijk een tentenkamp uit de grond stampten waarop zij met spades, schoffels en andere gereedschappen moestuintjes en akkertjes begonnen aan te leggen. Ook gingen enkele kalveren aan het spit.

De El Charcote-veehouderij beslaat een oppervlakte van ruim 16.000 hectare en is de plaatselijke kroonjuweel van de Vestey-bedrijvengroep, de van oudsher grootste vleesproducent van Venezuela. Een woordvoerder van het Britse conglomeraat liet vanuit Londen weten de overname van El Charcote juridisch te zullen aanvechten maar gaf toe dat er bij de directie al langere tijd het vermoeden bestond dat de operaties in Venezuela moeilijkheden zouden ondervinden.

Het bedrijf besloot reeds vorig jaar zijn bezittingen in het Zuid-Amerikaanse land versneld af te schrijven nadat de Vestey-vertegenwoordiger in Venezuela, Diana dos Santos, had gemeld dat landkrakers ongeveer 80 procent van de gronden reeds hadden overgenomen en de autoriteiten en de justitie weigerden hiertegen op te treden. Door de aanwezigheid van de krakers was de vleesproductie naar een minimum gedaald, iets wat voor de plaatselijke landcommissie reden was om El Charcote te brandmerken als een „onderbenut” landgoed.

Een in 2001 door president Chavez ondertekende wet geeft de staat het recht om inproductieve grond in beslag te nemen en te verdelen onder behoeftige gezinnen. De overname van de veehouderij gebeurde in opdracht van Rafael Aleman, de voorzitter van de onlangs ingestelde landcommissie van Cojedes die alle boerderijen van de deelstaat gaat inspecteren op hun productiviteit. Aan het hoofd van de politie- en legermacht brak Aleman, die voor de gelegenheid gekleed ging in een overhemd met daarop een beeltenis van de Argentijns-Cubaanse revolutionair Che Guevara, persoonlijk het hek van het landgoed open.

Gouverneur Rangel van Cojedes verzekerde dat de overname gebeurde in overeenstemming met de wet en zei dat de interventie niet alleen gebaseerd was op het slechte boeren van de eigenaren maar ook was toe te schrijven aan allerlei onvolkomenheden in de eigendomspapieren. Hoewel El Charcote al ten minste sinds het jaar 1903, en mogelijk zelfs daarvoor, in het (onbetwiste) bezit is van de Vestey-familie, verzekerde gouverneur Rangel dat de documentatie niet op orde is en dat waarschijnlijk ook nooit is geweest.

„Het is gewoon een rommel met de documenten”, aldus Rangel. „Voor het particulier bezit hebben wij alle respect hoewel dit gebaseerd moet zijn op deugdelijke papieren en onderhevig aan de bestaande sociale noden. Wanneer grootgrondbezitters meer speculeren dan boeren lopen zij het risico hun eigendomsrecht te verliezen”, zo waarschuwde gouverneur Rangel.

De overname van El Charcote is het startschot van een campagne die Venezuela kan veranderen in het Zimbabwe van Zuid-Amerika. Tientallen grote landerijen staan in de kijkers van deelstaatgouverneurs die handelen met de instemming, en aanmoediging van president Chavez die eind vorige week verklaarde dat in eerste instantie zeker 1 miljoen hectare landbouwgrond ter beschikking zal komen voor herverdeling onder landloze boeren.

De nationale regering argumenteert dat een „agrarische revolutie” niet langer op zich kan laten wachten omdat Venezuela zeker 60 procent van zijn voedselvoorziening moet betrekken uit het buitenland. „Terwijl miljoenen mensen letterlijk hongeren naar grond, misbruiken enkele honderden herenboeren hun bezit door onvoldoende voedsel te produceren. Die schande kan de regering niet langer toestaan”, aldus Chavez.

Een eerdere poging, in de jaren zestig van de vorige eeuw volgend op de democratisering van het land in 1958, om tot een meer rechtvaardige verdeling van landbouwgrond te komen liep evenwel op niets uit. Ruim 90 procent van de toen onteigende bezittingen is weer terug in handen van de originele eigenaren. „Het is niet voldoende om alleen land te verdelen. De nieuwe boeren hebben ook kennis en kredieten nodig om hun akkertjes tot bloei te laten komen. Maar daarover hoort men van regeringswege niemand praten. Chavez’ agrarische revolutie kan niet anders dan mislukken. De productie van het land zal nog verder afnemen, en met de honger gebeurt het tegenovergestelde”, aldus de agronoom Alfredo Jimenez van de Los Andes Universiteit die er voorts op wijst dat de onvruchtbare Venezolaanse savanne niet geschikt is voor intensieve landbouw of veeteelt. „Agrarische activiteiten zijn hier alleen lonend op uitgestrekte landgoeden die veel investeren in technologie”, aldus de agronoom.