De hierboven genoemde mengvorm is een toevoeging aan de wet van de VVD, waar de Tweede Kamer eerder mee heeft ingestemd. D66 en de linkse oppositiepartijen zagen niets in dit amendement en ook onderwijsminister Robbert Dijkgraaf was niet enthousiast.

Toen twee weken geleden met dit amendement werd ingestemd, deden PvdA en GroenLinks het verzoek om niet meteen ook over de wet te stemmen. De partijen hadden tijd nodig om na te denken over hun positie. Beide partijen hebben nu met de wet ingestemd, omdat ze wel toejuichen dat opleidingen weer kunnen loten. De hele coalitie en een groot deel van de oppositie zijn ook voor. Door die brede steun is de kans ook groot dat de Eerste Kamer met het wetsvoorstel zal instemmen.

Maandag heeft Dijkgraaf toegezegd dat studenten alleen mogen worden uitgesloten van loting als ze niet voldoen aan een door de opleiding gevraagde inspanning, zoals een bezoek aan een meeloopdag. Scholieren afwijzen op basis cijfers, de vrees van onder meer GroenLinks en PvdA, zal volgens Dijkgraaf niet gebeuren.

Loting is afgeschaft onder het kabinet-Rutte II. Daardoor konden opleidingen hun studenten alleen selecteren op basis van talent en motivatie, bijvoorbeeld door te kijken naar cijfers en een motivatiebrief. Daar worden nu loting en de eerdergenoemde mengvorm weer aan toegevoegd.

Studenten selecteren op basis van prestaties en motivatie werkt volgens Dijkgraaf ongelijkheid in de hand. Hij noemt het via zijn woordvoerder een „belangrijke stap” dat loting nu weer is toegestaan. „Talent is namelijk niet altijd te herkennen aan prestaties uit het verleden, zoals cijfers, een hoge score op een toets of een goede motivatiebrief”, aldus de minister. Hij kan nog niet precies zeggen wanneer opleidingen weer kunnen loten. De wet moet eerst nog door de Eerste Kamer en daarna in samenspraak met opleidingen worden ingevoerd.