Al vóór de beëindiging van de Koude Oorlog voelde Moskou zich omsingeld door de Amerikaanse militaire aanwezigheid in aangrenzende landen. Zowel de luchtmachtbases in Turkije, het netwerk van inlichtingenstations in Noord-Europa als de troepenopbouw in Japan vormden een steen des aanstoots voor Sovjetregeringen. Met de ineenstorting van het communisme, de ontspanning in de relatie tussen Oost en West en het verminderen van het aantal kernwapens is, anders dan men verwachtte, geen einde gekomen aan deze situatie.

Gedurende de afgelopen jaren werd het cordon sanitaire rond Rusland zelfs uitgebreid. Zo kunnen de Verenigde Staten met een sinds 1998 operationeel radarstation in Noorwegen een gebied bestrijken dat reikt voorbij Mongolië, tot in delen van China. Ook maken de Russen zich ernstig zorgen over de mogelijke toetreding van de Baltische staten tot de NAVO, waardoor de westelijke grenzen van Rusland direct geconfronteerd zullen worden met inlichtingenstations van de verdragsorganisatie.

Hoewel Moskou zich heeft gebonden aan de strijd tegen het terrorisme, volgt het de ontwikkelingen in Centraal-Azië met argusogen. Na het uitbreken van de oorlog in Afghanistan zijn Amerikaanse gevechtseenheden in Tadzjikistan gestationeerd. En onlangs maakte de regering-Bush bekend dat ook in de voormalige Sovjetrepubliek Kirgizië een basis wordt opgezet. Het gebied -al in het midden van de jaren negentig door Washington bestempeld als regio met vitale belangen voor de VS- wordt door het Kremlin nog altijd als zijn achtertuin gezien.

Het besluit van Washington om adviseurs plus helikopters naar Georgië te sturen om uitgeweken Tsjetsjeense terroristen te bestrijden, heeft nieuw voedsel gegeven aan de omsingelingsgedachte. Hoewel president Poetin, na een eerdere afwijzing door de minister van Buitenlandse Zaken Ivanov, zijn steun voor de actie heeft uitgesproken, klinken van diverse kanten kritische geluiden. Bestudering van de Russische pers maakt duidelijk dat veel Russen bevreesd zijn voor de alomtegenwoordigheid van de Amerikanen.

Zo meent de Komsomolskaya Pravda dat alle gebeurtenissen van de afgelopen jaren in de Kaukasus deel uitmaken van een gevecht om de beheersing van de olie- en gasvoorraden en de transportroutes vanaf de Kaspische Zee. De keuze van de Georgische regering voor Amerikaanse adviseurs ziet het blad als een nederlaag voor Rusland. Ook de Moskovsky Komsomolets verwijt de Amerikanen met een dubbele agenda te werken.

Het blad voorspelt dat er binnen enkele jaren tussen Moskou en Washington conflicten zullen ontstaan over de macht over de republieken in de Noordelijke Kaukasus, die nu deel uitmaken van de Russische Federatie. Alle door het Westen genomen maatregelen kunnen niet los worden gezien van het recente besluit van het Kremlin de opheffing van de kostbare basis Lourdes op Cuba uit te stellen.

In een interview met de Rossiskaya Gazeta zegt generaal Vladimir Koelikov -voorzitter van de federatieve Defensieraad- daarover: „Toen we besloten de militaire basis op Cuba te sluiten, verwachtten we vanuit de Verenigde Staten overeenkomstige stappen. Met de sluiting van de basis laten we een stukje Koude Oorlog achter ons, we hadden daarop verwacht dat de VS hun radar, vlak aan onze grens, eveneens zouden schrappen.”

De woorden van Koelikov wijzen op een wederkerig veiligheidsbelang van het Westen en Rusland. Als men wil dat de detente van blijvende aard zal zijn, dient die wederkerigheid serieus te worden genomen.