Op 15 juli 1099 veroverde het kruisvaardersleger de stad Jeruzalem. De eerste kruisvaardersheerser was Godfried van Bouillon. Deze weigerde zich echter tot koning te laten kronen op de plaats waar Christus een doornenkroon had gedragen. Zijn broer, Baldwin van Edessa, die hem een jaar later opvolgde, had daar geen problemen mee. Baldwin I stierf in april 1118 en werd opgevolgd door Baldwin II, de man die alleen dochters had.

Drie jaar voor zijn dood in 1131 echter had koning Baldwin II het huwelijk van zijn oudste dochter, Melisende, gearrangeerd met graaf Fulk van Anjou. In een sobere plechtigheid in de Heilige Grafkerk werden de graaf en Melisende op 14 september 1131 gekroond. Samen regeerden ze. Toen Fulk van Anjou in 1143 door een ongeluk stierf, was troonopvolger Baldwin III nog niet volwassen. Melisende, een vrouw die Willem van Tyrus beschreef als „mooi, wijs, aardig en barmhartig”, werd koningin.

Melisende had volgens vele historici niet zozeer een Frankische als wel een Armeense opvoeding genoten. Toch trok ze de Armeense kerk in het Heilige Land niet voor. Bij een ruzie over onroerend goed tussen de Franken en de Syrische christenen, werden de Syriërs door haar toedoen in het gelijk gesteld.

Geen wonder dat ze onder de geestelijken populair was. Ze liet vele gebouwen optrekken of vernieuwen. Ze was betrokken bij de bouw van de kruisvaardersbasiliek St. Anne in Jeruzalem, de kerk die volgens de overlevering werd gebouwd op de plaats waar Maria werd geboren. Ze plaatste heiligdommen op de plek waar volgens de overlevering zowel het graf van Jezus als Golgotha was gelegen, onder één dak in de Heilige Grafkerk.

In Bethanië liet ze een klooster voor benedictijnse zusters bouwen ter ere van Lazarus, Martha en Maria. Haar jongste zuster, Yvette, werd er tot moeder-overste aangesteld in 1157. Verder liet ze de kerk op het graf van Maria drastisch opknappen. In Jeruzalem legde ze de markt aan.

Koningin Melisende oefende haar taak zo voortreffelijk uit, dat Baldwin III er bij de troonopvolging in 1151 mee akkoord ging dat zij politieke macht over Nablus en Jeruzalem bleef houden. Later kreeg hij daar blijkbaar spijt van en nam hij het grondgebied van zijn moeder over. De koningin trok zich terug in de stad en bij de gevechten tussen aanhangers van moeder en zoon vielen doden. Ten slotte slaagden onderhandelaars erin moeder en zoon tot vrede te bewegen. Melisende hield zeggenschap over Nablus en behield haar politieke macht, Baldwin bleef in het bezit van Jeruzalem. Melisende stierf in 1161 en werd begraven in de kerk van het Graf van Maria.

Belangrijke bouwwerken van de Armeense koningin zijn tot op vandaag de dag intact. In de kruisvaardersbasiliek St. Anne is de akoestiek zo magnifiek dat elke voetstap nog seconden lang nagalmt. Op weinig plaatsen ter wereld klinkt het lied dat pelgrims zingen zo mooi als in de kerk die onder het bewind van koningin Melisende werd gebouwd.

RD-correspondent Alfred Muller zocht in Israël naar sporen van mensen die in het verleden in het Heilige Land op bezoek zijn geweest of er hebben gewoond en gewerkt. Hij vond er zes. In drie weken tijd worden de lezers meegenomen naar plaatsen in Israël waar historische figuren hun sporen hebben nagelaten. Woensdag deel 4, volgende week dinsdag deel 5.