Advies aan Limburg: stel onafhankelijk integriteitsbureau in
Om gedoe rond integriteit en bestuurscultuur in de toekomst te voorkomen zou de provincie Limburg een onafhankelijk integriteitsbureau moeten instellen. Dat kan zorgen voor een onafhankelijke aanpak van problemen rond integriteit, adviseert de Zuidelijke Rekenkamer in haar rapport „Gezagwaardig Limburgs Bestuur” aan de provincie.
De rekenkamer analyseerde een aantal integriteitsonderzoeken van de laatste jaren. Limburg verkeerde een tijd lang in crisis na het opstappen van het voltallige college van Gedeputeerde Staten (GS), incluis gouverneur Theo Bovens. Waarnemend gouverneur Johan Remkes besloot daarop tot de instelling van onderzoeken naar de bestuurscultuur. Toch heeft de rekenkamer kritiek op een aantal onderzoeken vanwege de onduidelijke uitgangspunten. Een onafhankelijk integriteitsbureau zou beter toegerust zijn om zulk onderzoek uit te voeren, waar nodig.
De provincie heeft sinds Remkes tegenspraak weliswaar meer ruimte geboden, maar te weinig, aldus de rekenkamer. De manier waarop de provincie tegenspraak ruimte wil geven, vindt de rekenkamer „niet overtuigend”.
De rekenkamer ziet nog steeds een patroon van het ontbreken van tegenspraak binnen de provincie Limburg. Het vergt moed om machtsmisbruik ter sprake te brengen of in te dammen. Dat komt omdat mensen ertoe neigen bevestiging te zoeken voor bestaande overtuigingen. Verder neigen mensen ertoe zich aan te sluiten in wat de meerderheid vindt. De rekenkamer adviseert de provincie dan ook meer te doen om tegenspraak mogelijk te maken.
Een ander punt is dat de integriteitsonderzoeken die het afgelopen jaar zijn gepresenteerd, sterk de nadruk leggen op wat wettelijk of volgens de regels mag of niet mag. Er wordt te weinig gekeken naar wat moreel te rechtvaardigen is, los van of het wettelijk mag. Nu domineert de juridische benadering bij het afhandelen van integriteitsmeldingen, terwijl de morele benadering maar beperkt aan bod komt.