De ervaringen van haar man, die na onder meer een forse depressie opkrabbelt en bij een paar nachtjes thuis juist gebaat zou zijn, verbaasden ook de PvdA, die bij het ministerie van Volksgezondheid aan de bel trok. Dat erkende dat een dergelijke situatie inderdaad „zo nu en dan” voorkomt. Hoe vaak, dat weet noch het ministerie, noch de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). De gezondheidsinspectie heeft geen signalen.

De ggz-instelling in kwestie ziet „in de praktijk wel dat er soms een neiging is om verlof te beperken mede op basis van de verblijfsprestatie (de vergoeding van de verzekering)”, maar „verlof als onderdeel van de behandeling is altijd mogelijk en dient ten goede te komen aan het herstel van de patiënt”. Een lopend experiment van de NZa om slaapverlof anders te financieren wordt er niettemin „toegejuicht”.

Nacht- of slaapverlof is bedoeld voor cliënten die richting ontslag gaan, om vast te stellen of ze het hele etmaal weer stabiel genoeg zijn. Maar alleen omdat er geen verblijfsdag kan worden gedeclareerd als iemand niet voor een bepaalde tijd terug is, gaat zo’n nachtproef dus dus soms niet door.

Voor Pim de Groot, verpleegkundig specialist in Schiedam, is het een bekend verschijnsel. Hij staat elke week wel voor het dilemma. Hij denkt ook dat de verzekeringen op den duur meer geld kwijt zijn, doordat de patiënten minder snel genezen door weigering van nachtverlof. „Mensen moeten juist ook in de nacht oefenen om weer thuis te zijn, als het donker is en problemen groter lijken, als ze misschien niet zo snel een beroep op anderen kunnen doen.”

Psychiater Sisco van Veen, die actief is in Amsterdam, ziet ook dat mensen in de ggz geen nachtverlof krijgen terwijl dat wel goed zou zijn „al heb ik geen studie gedaan naar de oorzaak”. „Het gebeurt. Zeldzaam lijkt mij dit niet.” Voor een derde van de patiënten in zijn omgeving zou het goed zijn om af en toe thuis te slapen, schat hij. „Ze kunnen dan ook altijd terugvallen op de eigen instellingsafdeling, bij medewerkers die ze kennen. Na ontslag kan dat niet meer.” Voor patiënten die geen nachtverlof hebben gehad en dan met ontslag gaan, is de overgang volgens hem erg „abrupt”. De Groot vreest zelfs dat ze daardoor eerder en vaker een terugval kunnen krijgen.

„Als ggz-aanbieders op dit moment problemen hebben, kunnen zij dit bespreken met de zorgverzekeraars”, reageert Zorgverzekeraars Nederland.