Dat is kort samengevat de conclusie van jachtopzichter/bosbaas Henri Kleijer van landgoed Middachten in De Steeg bij Arnhem. Bosbeheerders op de Veluwe krijgen er bovendien een nieuw probleem bij: een verbod op houtoogst vanwege de Natura 2000-aanscherping.

Het 500 ha. grote bosgebied van kasteel Middachten op de Zuidoost-Veluwe grenst aan de bekende Posbank. Dankzij ecopassages drentelen wildsoorten van wolf tot edelhert over het aaneengerijgde Veluwse natuurgebied, van noord tot zuid. Met name de grazers vormen een probleem. Jonge aanplant –vooral natuurlijke aanwas van bomen en struiken– wordt kaalgevreten of toploos geknaagd door reeën en herten. „Voor bijvoorbeeld eigenaren als Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten is dat minder bezwaarlijk. Het gaat hen in eerste instantie om de natuur. Wij willen liever doorgaande spillen. Daar groeien rechte bomen uit die geschikt zijn voor houtproductie.”

Middachten telt tientallen soorten loof- en naaldbomen. De aankoop van jonge aanplant is niet lonend omdat die omrasterd moet worden om vraatschade tegen te gaan. „Wij maken graag gebruik van wat de natuur ons biedt. Zaailingen van bestaande bomen krijgen echter nauwelijks kans. Dit geldt vooral voor loofbomen als de eik. Juist die soorten zijn belangrijk voor de biodiversiteit en de Natura 2000-doelstelling. Reeën zijn de ergste snoeperds. Tot nog toe is bij de nationale natuurbeheerders zeven herten per hectare de norm. Maar dan komt er geen boompje meer uit de grond. Wij hanteren maximaal twee dieren per hectare. Maar als ik als enige de jachtdruk verhoog, trekt het wild weg en zie je hier niets meer.” Op dit moment wordt met andere beheerders de natuurschade in beeld gebracht en naar een compromis gezocht.

Samen met het verhuren van de jacht maakt de houtverkoop zo’n 15 procent van de exploitatie van Middachten uit, vertelt rentmeester Age Fennema. Hij maakt zich grote zorgen over nieuwe regeldruk van de provincie. „Gelderland wil niet meer in Natura 2000-gebied Veluwe hout laten oogsten. Het gaat hierbij om oude loofbossen die vooral op de landgoederen voorkomen. Die moeten met rust gelaten worden om de biodiversiteit te vergroten. Maar we laten al veel dood hout liggen of staan en gaan bij de oogst voorzichtig te werk. We proberen nu samen met de Wageningen Universiteit & Research aan te tonen dat wij met andere middelen hetzelfde doel kunnen bereiken. Tot nog toe wordt er niet naar ons geluisterd. Toch denken we dat we genoeg wetenschappelijke argumenten hebben om de politiek te overtuigen. Houtoogst is bovendien al eeuwen oud. We zijn een landgoed en geen museum.”

Kleijer wijst tijdens een rondgang door de bossen op de grote aantallen omgevallen en omgezaagde bomen die blijven liggen voor de biodiversiteit. „Ik heb het gebied in vijf blokken verdeeld en ieder jaar wordt er een stuk gedund. Zo blijft het bos gezond. Slechts een klein deel wordt verkocht voor de industrie of als brandhout.”

Hout kopen

Kleijer krijgt vrijwel dagelijks telefoontjes van mensen die hout willen kopen. „De gestegen energieprijzen zijn daar ongetwijfeld mede de oorzaak van. Er zijn nu 25 mensen die de door mij gemerkte bomen zelf mogen omzagen en meenemen. Dat is het maximum, want het bos geeft zelf aan wat kan worden geoogst en niet de markt. Ik waarschuw ze wel dat ze gezaagd en gekloofd hout direct ophalen, want anders is het zo verdwenen.”