Het Nederlandse waterbeheer is namelijk al eeuwen gericht op het wegwerken van overtollig water. Al heel lang geleden ontwikkelden bewoners van onze delta manieren om droge voeten te houden. Nederland kreeg een bijzondere reputatie als het gaat om het bouwen van dammen en sluizen die er voor moeten zorgen dat het land dat onder de zeespiegel ligt droog blijft.

De laatste jaren is er echter een heel ander probleem. Tijdens voorjaar en zomer is het niet zelden veel te droog in ons land, vooral op de hoger gelegen zandgronden. Soms wordt er zelfs in het voorjaar al een sproeiverbod afgekondigd voor agrariërs. Het zijn overigens diezelfde agrariërs voor wie juist in het voorjaar het waterpeil laag gehouden wordt, zodat ze met de machines het land op kunnen om dat te bewerken.

Na de extreem droge zomer van 2022 is er nu –op zich niet ongebruikelijk– een periode met veel regenval. En die regenval zorgt inmiddels ook voor hoge waterstanden in de rivieren. Gelukkig leiden die hoge waterstanden op dit moment eigenlijk nergens tot grote problemen. Uiterwaarden lopen wel vol, maar er is de afgelopen jaren zoveel gedaan aan preventie dat het tot nog toe beheersbaar is.

Ondertussen stellen tal van meteorologen dat er vooral in het oosten nog veel meer regen moet vallen, willen de grondwaterstanden daar weer hun normale peil bereiken. En dat heeft weer alles te maken met het feit dat het afvoeren van overtollig water in Nederland nog steeds veel beter geregeld is dan het vasthouden van zoet water voor schaarse tijden. Zeker bij veel regenval wordt het water vóór het de grond kan infiltreren met grote spoed afgevoerd richting zee. En juist dat zou eigenlijk niet moeten. Juist als de weilanden blank staan en het water geen vluchtroute kan vinden richting rivieren en zee, wordt het grondwater aangevuld.

Tegenstrijdige belangen en het maar niet kunnen omschakelen op hybride waterbeheer leiden er zo toe dat er, goede projecten uitgezonderd, in natte tijden nog veel te weinig reserves worden opgebouwd voor toekomstige droge periodes. Nederland is gezegend met een klimaat waar jaarlijks gemiddeld gezien meer dan voldoende regen valt. Aan het klimaat ligt het dus niet als er in voorjaar en zomer een watertekort is. Het zijn de waterbeheerders én de grootgebruikers van zoet water die nog steeds niet ingesteld zijn op een nieuwe werkelijkheid.

Het is de vraag wanneer eindelijk het besef indaalt dat je niet alleen een lekkend dak repareert als de zon schijnt, maar ook toekomstige watertekorten probeert te voorkomen als het regent.